Tegen jeugdzorg, NIET tegen jeugdbescherming

Onder de mensen van stand, is het gebruikelijk om er vanuit te gaan dat mensen die jeugdzorg in de weg staan bij het opsporen van nog meer mishandelde kinderen, niet willen inzien hoeveel verborgen leed er onder de jongste burgers van de maatschappij te vinden is, achter gesloten deuren. Ze zien het jeugdzorgverzet, bij gebrek aan eigen ervaring met jeugdzorg’ hulpverlening’ als een verongelijktheid bij degenen die gewoon niet in staat bleken op eigen kracht hun kinderen op een verantwoorde manier groot te brengen. Dat is de makkelijkste manier om er tegenaan te kijken en eentje waar je ’s nachts lekker mee kunt doorslapen.

Ik geloof niet dat er ooit, gedurende de tijd dat Jeugdzorg Dark horse bestaat, iemand naar voren is gekomen die het onnodig vond om kinderen te beschermen tegen mishandeling, van lichamelijke of geestelijke aard. Ook is het nog niet voorgekomen dat er mensen hebben betwijfeld dat kindermishandeling in Nederland voorkomt. Er is wel een meningsverschil over de werkelijke aantallen kindermishandeling, die voor jeugdbeschermers uiteraard het liefst zo hoog mogelijk moeten worden geschat, maar van een feitelijk bestaan van kinderleed kan er op deze blog geen ontkenning worden geconstateerd. 

Public Relations 

Waarom dan zo tekeer gaan tegen jeugdzorg? Alles heeft te maken met beeldvorming. Met een budget van vier miljard per jaar voor het totale jeugdbeleid, kan jeugdzorg er iedere keer een flink bedrag tegen aansmijten, als haar imago voor de zoveelste maal beschadigd is geraakt. Jeugdzorgbestrijders moeten hun campagnes voornamelijk met hun vrije tijd en uit eigen zak betalen, wat ze niettegenstaande de trage vordering in het bewustmakingsproces, over het algemeen toch met liefde doen.  

Waar de nadruk op moet liggen in de jeugdzorgkritiek, is de scheiding tussen het ‘belang van het kind’/’belang van de jeugdige’ aan de ene kant en het belang van de zorgindustrie aan de andere kant. Een grote organisatie heeft simpelweg haar eigen belangen en de kreet in het ‘belang van de jeugdige’ kan makkelijk de ether in geslingerd worden, zonder dat iemand controleert wat daar in de uitvoering van de jeugdzorg precies onder verstaan mag worden. 

Jeugdzorg lijkt professioneel 

Door zoiets te roepen naar een kritiekloze (want onwetende) menigte en een vaak even kritiekloos media-apparaat, doe je het als BJz al gauw goed. Ze krijgen het voordeel van de twijfel, omdat jeugdzorg die zich inhoudelijk nooit mag uitlaten over de  casus, in de media sympathieker overkomt wanneer zij zich wel netjes aan de privacybelangen van de cliënt houdt, terwijl de boze ouder alle vuile was buiten hangt. Veel mensen zijn toch bang, dat de ‘egoïstische’ ouder misschien niet het hele verhaal vertelt, maar graag de aandacht op zichzelf vestigt met een zielig verhaal.  En helaas is dat in sommige zaken ook het geval, wat het extra moeilijk maakt voor die ouders die echt een goede casus hebben, met aantoonbaar onrecht en falen van jeugdzorg. 

Voor de media en veel politici is één uitglijder met een zogenaamd misstand, voldoende om ze te voorzichtig te maken bij andere zaken waar hun aandacht voor gevraagd wordt. En daarbij, laten we eerlijk wezen, is er tegenwoordig in de snelle high-tech cultuur, ook bij niet veel mensen nog de behoefte om zich ergens langer en diepgravend mee bezig te houden. Kranten en TV-programma’s hebben liever snel en gemakkelijk een scoop, waarbij vooral het verwachte aantal lezers/kijkers hun prioriteiten bepaalt en niet de betekenis van een zaak vanuit het standpunt van mensenrechten en beleidsverandering. Gewoon even een item om over te huilen of je boos over te maken en dan weer verder. Teveel media hebben één artikel of uitzending dat als een goed begin kan worden gezien, een eerste stap in de richting van een veranderend perspectief op jeugdrechtzaken, maar daarna hebben meestal andere dingen alweer hun aandacht.  

Het eeuwige dogma 

Het is bijna niet voor te stellen, maar een simpele frase als ‘het belang van de jeugdige’, is zo’n groot dogma in de jeugdbeschermingscultuur, dat het tot nu toe elke vorm van inhoudelijke kritiek op het handelen van jeugdzorgwerkers buiten de deur heeft weten te houden. Natuurlijk, er is wel eens kritiek op jeugdzorg en een enkel schandaal haalt het nieuws, maar van enige structurele kritiek op jeugdzorg, door hen die het uitvoeren van kinderbeschermingstaken wettelijk mogelijk maken, is het nog niet gekomen. Beleidsmakers laten zich vooral door de sector zelf adviseren en door instanties die onafhankelijk zijn geworden, nadat ze zelf jarenlang in de sector werkzaam waren en dus nog steeds diezelfde cultuur met zich mee dragen. De ‘kind-verafgodingscultuur’. Het heilige, onschuldige, onbedorven kind. Het onbeschreven blad, waar de pedagoog geen smet op zal laten komen, door de vervuilende invloed van ouders, maar dat hij geheel zal opvullen met zijn pedagogische heilsleer. 

Jeugdzorg als ideologische splijtzwam tussen ouders en kinderen 

Oud advocaat Peter Prinsen heeft mij eens uitgelegd hoe die kind-manie tot stand is gekomen en hoe de jeugdzorgindustrie de rechten van het kind compleet heeft uitgebuit. Was het in beginsel de bedoeling om een verdrag op te stellen met de rechten van het kind, als uitvloeisel van het verdrag van de universele rechten van de mens, om kinderen in oorlogsgebieden in de derde wereld te beschermen tegen het fenomeen ‘kindsoldaten’, in de Westerse wereld ging het recht van het kind een heel eigen leven leiden. Normaal gesproken worden kinderen hier niet ingezet in burgeroorlogen en het extreem benadrukken van de intrinsieke waarde van het kind, tegenover de handels- of oorlogswaarde van een kind, lijkt in onze samenleving dan ook niet zinvol. Het recht van een kind is meervoudig en omvat net zo goed het recht op goede ondersteuning en begeleiding van de ouders, zodat gezinsleven als basisrecht voor het kind bij zijn eigen ouders (ook niet onbelangrijk) kan blijven bestaan.  

Het valse toetsingskader

Door het fanatiek onderstrepen van het kindbelang, zoals door jeugdbeschermers gebeurd, wordt automatisch een tegenstelling gecreëerd tussen kind en ouders. Met een stoïcijnse houding identificeert jeugdzorg zich geheel met het belang van het kind, waarmee ze tegenover de ouders komt te staan. Jeugdzorg kan vanaf dat moment niets meer fout doen, want elk handelen van BJz, hoe krom, onrechtmatig, leugenachtig of machtswellustig ook, is altijd ‘in het belang van de jeugdige’. Meteen na deze term voegt zij er snel het woord ‘professioneel’ aan toe, wat ook door niemand aan nader onderzoek wordt onderworpen, want hoe kun je professioneel zijn, als er voor het beroep van gezinsvoogd geen beroepsopleiding bestaat, geen BIG-registratie en geen tuchtrecht? Wat hoort de argeloze burger tijdens de uitzending? Problemen… maar… jeugdzorg is ‘professioneel’ en handelt in het ‘belang van de jeugdige’ en er is ook nog een ‘toetsingskader’ (teamleider en gedragswetenschapper die het kind nooit zien) en de rechter ‘controleert’ de hele gang van zaken? Tja, dan zal het toch ook wel aan die ouders liggen… 

Hoe controleert de rechter? 

Maar hoe controleert die rechter jeugdzorg dan? En wat staan hem voor controlemiddelen ter beschikking? De informatie waar hij zijn rechterlijke beslissing op moet baseren, wordt hem aangeleverd door Bureau Jeugdzorg. Of door de Raad voor de Kinderbescherming, die voor haar controle op het werk van Jeugdzorg, tegenwoordig 80% informatie van AMK/BJz overneemt. En dan zijn er ook nog beleidsadviseurs die de Raad willen afschaffen, zodat straks jeugdzorg zichzelf mag controleren. Dan wordt het helemaal leuk.  

Vaak duren jeugdzorgzaken meerdere jaren en is er betrokkenheid geweest bij het dossier van meerder mensen en instanties, met alle communicatieproblemen die daar bij horen, evenals overdrachtsproblemen. Gaat het net lekker met een gezin, omdat ze het geluk hebben een goeie gezinsvoogd te treffen, is er opeens het zwangerschapsverlof…en neemt een ‘meiske’ dat pas van school komt, met enige geldingsdrang om haar jeugdige onzekerheden te maskeren, de boel over. Dan ontstaat er toch weer ellende, terwijl de gelukkige afloop net inzicht leek.

Rechter is geen pedagoog 

En wat doet de rechter, als hij de hele papierberg onder ogen krijgt van vier gezinsvoogden op rij, meerdere elkaar tegensprekende rapporten, feiten, vermoedens, zorgwekkende signalen, hoopgevende ontwikkelingen, probleemontkenning of psychische instabiliteit bij ouders (echt of geïnsinueerd), om tot een goed en gewogen oordeel te komen? Door tijdgebrek en vaak ook gemakzucht, stelt deze uiteindelijk de vraag aan de gezinsvoogd, die de doorslag zal geven: ‘Bent u van mening dat dit kind ernstig in zijn/haar ontwikkeling wordt bedreigd?’ Het antwoord van deze ’professional’ laat zich in de meeste gevallen raden. ‘Natuurlijk, wij moeten ook aan het werk blijven!’ Deze maximaal HBO-geschoolde jeugdzorgwerker, heeft de beslissende stem bij het gerechtelijk oordeel van de wel universitair geschoolde rechter, die voor zichzelf het excuus maakt dat hij geen pedagoog is. Alsof dat hem vrijpleit bij zijn verzaking van de taak, om zoveel als mogelijk aan waarheidsvinding (materiële toetsing) te doen bij het door BJz beweerde.  

Het is bekend, dat de rechter bovendien vaak belangrijke stukken niet te zien krijgt, omdat jeugdzorg of de Raad voor de Kinderbescherming het niet wenselijk vinden, om de rechter kennis te laten nemen van een psychologisch rapport dat verklaart dat ouders geen psychische problemen hebben en over voldoende pedagogische vaardigheden beschikken. Wat de van jeugdzorg onafhankelijke onderzoekers constateren, past niet altijd in het straatje van jeugdzorg. En omdat jeugdzorg meent dat alleen zij in het belang van het kind handelt, deinst ze er niet voor terug om ook de wet te overtreden. Voor hun heilige geloofsovertuiging doen ze tenslotte alles.  

Ethische Dilemma’s 

Het is veelzeggend dat in 2011 tijdens de Week van de Jeugdzorg, discussie werd gevoerd over ‘Ethische Dilemma ’s’  over de vraag in welke gevallen de jeugdbeschermer de beslissing van de rechter naast zich neer mocht leggen,als  dat in het belang van het kind was! Dit was officieel onderdeel van het programma, onder leiding van een ethicus van het Ministerie van VWS. Het is dus doelbewust, vanuit de opleiding reeds gestimuleerd, dat jeugdzorg soms op de stoel van de rechter gaat zitten. Zowel met eenzijdig informeren , als door eigen ‘vormgeving’ aan de rechterlijke uitspraak achteraf. 

Verder wordt de macht van jeugdzorg goed geïllustreerd, door het voorbeeld van de  gezinsvoogd die van goede wil was jegens een bepaald gezin en aan de anderen in het multidisciplinaire team vroeg, of ze voor de rechter ook niet de positieve dingen naar voren moest brengen? Het antwoord dat ze kreeg spreekt boekdelen. Of ze niet goed bij haar hoofd was; daarvoor ging jeugdzorg niet naar de rechter!  

Kindermishandeling door BJz 

Dit soort taferelen maak je mee in een sector die de schijn ophoudt van professionaliteit, met een effectieve dooddoener als het ‘belang van de jeugdige’, waarvan zij geen specificatie hoeft te geven. Zodat niemand zich afvraagt of het echt in het belang van kinderen is, als het bezoekrecht van ouders van uithuisgeplaatste kinderen bij wijze van straf, door BJz wordt teruggedraaid, omdat de ouders niet slaafs naar de pijpen van de jeugdbeschermers wensen te dansen. En er ook niet wordt nagegaan, of de bewering van jeugdzorg dat kinderen ‘overstuur’ raken van één uurtje contact (in de vier weken) met hun biologische ouders, geloofwaardig is, wanneer kinderen zelf in de instelling blijven herhalen dat ze terug naar huis willen. Niemand in de politiek die de bewuste onthechtingtechnieken van jeugdzorg, die kindbeschadigend en ‘recht op gezinsleven’ schendend zijn, durft te kwalificeren als kindermishandeling. 

Daarbij is het misleidend en zelfs sadistisch, om wanneer kinderen tijdens bezoekuren juist tekenen van hechting vertonen aan de natuurlijke ouders, dit opzettelijk verkeerd te interpreteren en te stellen dat de kinderen  zich ‘ongemakkelijk’ voelen door de aanwezigheid van de ouders. En vervolgens, hun nog steeds aanwezige hechting aan de eigen ouders en het moeilijke gedrag in de dagen na het bezoek, zo nodig met kalmerende medicijnen de kop in te drukken, net zolang tot de kinderen alle vertrouwen verliezen dat ze nog bij hun eigen ouders  zullen terugkeren en zich gaan schikken naar de situatie (schijnaanpasing) waardoor het lijkt of het beter met ze gaat. 

Ook dode kinderen onder toezicht van jeugdzorg 

Naast de onrechtmatige werkwijze van jeugdzorg en het onrecht dat vals beschuldigde ouders en hun kinderen wordt aangedaan, wegens het ontbreken van waarheidsvinding, is het nog steeds een feit dat er ook veel kinderen worden mishandeld of gedood, terwijl jeugdzorg er met haar neus bovenop zit. Op dit punt zou ik jeugdzorg in bepaalde gevallen zelfs nog willen verdedigen, door te stellen dat soms het gedrag van gestoorde ouders niet te voorspellen is en dat we niet de illusie moeten koesteren dat we alles kunnen voorkomen. Maar met de eveneens veel gehoorde beschuldiging, dat jeugdzorg veel waarschuwingssignalen vanuit de omgeving van het bedreigde kind vaak bewust negeert, komt toch weer die zogenaamde professionaliteit om de hoek kijken. Het lijkt er net als met het doordrammen bij de kinderechter, om koste wat het kost het eigen (‘professionele’) gelijk te halen, ook in gevallen van daadwerkelijke kindbedreiging zo te zijn, dat de professional er niet van houdt dat anderen ook een mening hebben. Ook al kost dit kinderlevens. 

De transitie 

Vanuit de samenleving komen vaak geluiden om de hele jeugdzorg op te heffen en er iets beters voor in de plaats te stellen. Ook sommige hoogleraren hebben verklaard, dat het maar beter zou zijn BJz ‘op te doeken’. Maar om te voorkomen dat het oude wijn in nieuwe zakken wordt, zal er eerst lering moeten worden getrokken uit de bestaande misstanden en is het niet verstandig of gepast tegenover BJz-gedupeerden, om reikhalzend uit te zien naar de transitie en te hopen dat daarmee de wonderen in de wereld komen, wetende dat dezelfde mensen die nu voor BJz werken, ook straks weer zullen solliciteren als de gemeenten de regie gaan overnemen. Nu al laten de gemeenten zich (uiteraard!) vooral adviseren door jeugdzorg, over de vormgeving van de transitie, terwijl het toch de bedoeling was om de macht van dit imperium in te perken. Ik zou  graag zien dat andere organisaties dan jeugdzorg, de kans krijgen het beter te doen en voor aanzienlijk minder geld. Dat is beter voor de schatkist en beter voor ouders met  kinderen. 

Sven Snijer

               Terug naar Alle artikelen Jeugdzorg Dark horse 

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.com/2012/04/alle-artikelen-jeugdzorg-dark-horse.html