De macht van de gezinsvoogd = de onmacht van de kinderrechter?

Ons beeld van de kinderrechter, als degene die gewetensvol beslissingen neemt, brokkelt aan alle kanten af. Klopt ons beeld: de rechter als kenner en hoeder van het recht, de rechtsregels en rechtvaardigheid? De persoon die wikt en weegt in alle wijsheid?

Hoe komen we aan dat vertrouwenwekkende beeld? We moeten het enigszins bijstellen. Het is n.l. veel onbenulliger. De kinderrechter voert alleen uit wat de RvdK/gezinsvoogdij hem voorschotelt. Hij hoeft/moet slechts hun het advies over te nemen, en motiveert zin uitspraak met: ‘Ik acht mij voldoende voorgelicht.’

Hij schaart zich achter hun werkwijze, de onderlinge sfeer moet natuurlijk wel prettig blijven. De gezinsvoogd op de vingers tikken, zeggen dat hij zijn werk niet goed heeft gedaan? Om dat te doen moet je als kinderrechter van goede huize komen. Bovendien haal je jezelf op die manier een hoop werk op de hals. Je zult de rapportages dan écht moeten bestuderen.

Het eerste en het laatste blad

Stel je voor als de kinderrechter tegen de ‘deskundigen’ zegt: ‘Ik acht me door u niet voldoende voorgelicht, doe je werk maar over!’ Dat schaadt de onderlinge verhoudingen tussen kinderrechter en voogdijinstelling/RvdK, en die moeten wel goed blijven. Volgens onze indruk (terminologie overgenomen uit rapportages van gezinsvoogd) leest de kinderrechter het eerste- en het laatste blad van het rapport, vervolgens vluchtig het verweer van de partij die zich benadeelt voelt, laat de advocaten nog even aan het woord. Klaar! Zaak afgehandeld. Volgende!

Uitzending Brandpunt

Inmiddels is het ons duidelijk hoe kinderrechters moeten werken. In een Brandpunt-uitzending van 27-02-‘11
http://www.npo.nl/brandpunt/27-02-2011/KRO_1429571/WO_KRO_796360 

worden enkele vragen aan een kinderrechter gesteld:

Vraag Rechter Vraag Rechter Vraag Rechter

Kunt u Bureau Jeugdzorg verplichten tot een onderzoek? Nee, BJZ is de deskundige in dit geheel. Zij kunnen onderzoek doen op elk moment dat zij dat nuttig achten. En zij kunnen adviezen van die niet deskundige- niet pedagogische kinderrechter naast zich neerleggen. Voelt u zich wel eens machteloos? Eh …. Ja. Legt u eens uit. Ja, eh …. soms heb ik weleens het idee, dat er in een bepaalde richting te weinig gedacht wordt, te weinig geprobeerd wordt, te weinig informatie wordt verzameld.

Kinderrechter machteloos

De kinderrechter voelt zich machteloos. Bureau Jeugdzorg, voogdijinstellingen zijn de deskundigen.

Zij stelt het hier voor alsof zij hun adviezen alleen maar hoeft te bekrachtigen. In diezelfde uitzending van Brandpunt wordt verwezen naar een brief van Bureau Jeugdzorg uit Groningen op de website van Brandpunt.

Bureau Jeugdzorg

Bureau Jeugdzorg reageert in deze brief op de zaak waarin de uitzending aandacht aan wordt besteed. Een stukje uit de brief:

Beslissingen van BJZ worden getoetst door de kinderrechter en al dan niet bekrachtigd.

Het standpunt van BJZ is gebaseerd op een deskundige afweging die formeel getoetst is en wordt door de kinderrechter.

  

De kinderrechter stelt zich haast machteloos op en zegt ik kan er niets aan veranderen, ik ben met handen en voeten gebonden aan de adviezen van Bureau Jeugdzorg. Hij profileert zich als de niet deskundige.

Bureau Jeugdzorg maakt zich sterk door te verwijzen naar de kinderrechter, die hun adviezen formeel toetst en ze daarna al dan niet bekrachtigt. De kinderrechter toetst formeel. ‘Toetsen’ betekent toch: ‘onderzoeken of iemand of iets aan bepaalde voorwaarden heeft voldaan’?

Formeel?

En het woordje ‘formeel’ welke betekenis moet je daaraan toekennen: ‘officieel, volgens regels en wetten’, óf ‘op papier wel, maar in werkelijkheid niet’? Betekent formeel toetsen, even nagaan of er een bepaald format is gebruikt en alle onderdelen netjes staan  afgevinkt? En als dat het geval is, vervolgens aannemen dat wat er geschreven is ook wel zal kloppen? Of betekent toetsen door de kinderrechter, écht aandachtig lezen wat er geschreven staat? Hoe deskundig word de kinderrechter voorgelicht?

De advocaat in de Brandpuntuitzending uitzending merkt op:

‘In dit soort zaken zie je vaak dat er geroddeld wordt, dat er geruchten worden verspreid, waarom dit dan wordt opgenomen in rapportages, zonder dat dit werkelijk gecheckt is, dat is mij een groot raadsel.’

Onbevredigend allemaal en weinig vertrouwenwekkend. Wij zijn helaas niet de enigen die daar zo over denken. Het internet staat vol verhalen van mensen met soortgelijke geschiedenissen.

Gelukkig óók met verhalen van advocaten en ex-professionals in de Jeugdzorg die aan de bel trekken. Zij geven aan dat er heel wat mis is met de wijze waarop nu invulling wordt gegeven aan regels, wetten en procedures die gehanteerd zouden moeten worden door de diverse instanties en de werkers in de Jeugdzorg.

N.a.v. een brief van mij aan Tweede Kamerleden kreeg ik de volgende reactie van de VVD:

Dank voor het bericht. De VVD en eigenlijk de gehele Tweede Kamer erkennen de problemen in de jeugdzorg. Daarom zal de jeugdzorg de komende vijf jaar compleet getransformeerd worden. De taken en de verantwoordelijkheid voor jeugdbeleid gaan naar de gemeente. De afzonderlijke gemeenten kunnen zelf hun jeugdbeleid vormgeven en het zou best kunnen dat de bureaus jeugdzorg gaan verdwijnen. Maar dat lost niet meteen de problemen die er in sommige gevallen zijn die betrekking hebben op de kwaliteit van de hulpverlening. Daarom pleit de VVD al jaren voor een beroepsregistratie, met daaraan gekoppeld tuchtrecht, in de jeugdzorg. Op deze manier kun je eisen dat medewerkers in de jeugdzorg, zoals gezinsvoogden, aan bepaalde kwaliteitsstandaarden voldoen, en zichzelf verplicht moeten bijscholen. In het geval van misbruik van positie, kunnen ze met het tuchtrecht aangepakt worden, en uit hun functie ontzet. Volgens de VVD zijn dergelijke kwaliteitsverbeteringen broodnodig om de sector volwassen te maken. De staatssecretaris van VWS is al meer dan een jaar met de nieuwe wet bezig die dit gaat regelen. Het ziet er naar uit dat de Tweede Kamer het nog deze maand zal ontvangen. We zijn er van overtuigd dat met de bovenstaande ontwikkelingen we een heel eind komen met de professionaliseringsslag in de sector. Ik hoop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben.

Veel hoop op verbetering geeft dit antwoord mij niet. Zolang kinderrechters (moeten) blijven oordelen op grond van misleidende informatie van onvoldoende opgeleide gezinsvoogden zal geen enkele ‘transformatie van de Jeugdzorg’ ervoor zorgen dat het huidige onrecht in recht gaat veranderen.

Yvon B.