(Met commentaar
van Sven Snijer)
Waarin voorlichting, advies, en hulp geboden kan worden via de virtuele wereld. Het is een podium voor zelfhulpinitiatieven en voor een presentatie van het zorgaanbod (de zorgmarktplaats).
De ouder- en kindteams stimuleren de sociale veerkracht van ouders en jeugdigen. Ook geven zij hen voorlichting, advies en hulp in de buurt, wijk en school. De Samen DOEN-teams zijn specifiek voor kwetsbare gezinnen én huishoudens die intensievere begeleiding nodig hebben als gevolg van verminderde zelfredzaamheid. {Wie bepaalt of een gezin een ‘kwetsbaar’ gezin is?}
Aanvullend en kan meer gespecialiseerde ondersteuning bieden. In principe is dit vrij toegankelijk. Voor intensievere zorg is verwijzing van ouder- en kindteams, Samen DOEN-teams of huisarts nodig.
De gespecialiseerde stedelijke en regionale voorzieningen zijn voorzieningen die zo gespecialiseerd zijn dat ze regionaal of landelijk worden georganiseerd. Dat zijn de jeugdbescherming en reclassering, expertise en behandelcentra, de crisisdienst en de residentiele opvang. {Dus de expertise komt alleen om de hoek kijken op het niveau van jeugdbescherming (mishandeling), reclassering (criminaliteit) en crisisdienst/residentiële opvang (als het al helemaal mis is gegaan) Wat een fijn idee dat je dan pas hulp kunt ontvangen van een beetje niveau. En alles wat nog niet in crisis is geraakt, mag het doen met amateuristische goede bedoelingen, waarbij ze om een financiële besparing te realiseren de ‘etiketjes’ er gewoon vanaf halen. Zo kunnen kinderen die echt autisme hebben, of een soortgelijke pervasieve ontwikkelingsstoornis, door de Ouder & Kind-teams getreiterd worden onder het mom van een ‘kwetsbaar gezin’ met ‘pedagogisch onmachtige’ ouders. Als vervolgens jeugdzorg dit gezin met haar insinuaties en onderbuikgevoelens steeds dieper in de ellende heeft geholpen en er sprake is van een echte crisis, krijgt de jeugdige alsnog de broodnodige diagnose; in de instelling waar deze dan (uit huis) geplaatst is!
Ondersteuning dichterbij en meer integraal
Artikel,
31 mei 2013
Amsterdam gaat dit jaar proefdraaien met de nieuwe inrichting van de
jeugdzorg. Pieter Hilhorst, wethouder financiën, onderwijs en jeugdzaken legt
uit waarom dit noodzakelijk is.
Wethouder Hilhorst: ‘Al eerder is het jeugddomein in Amsterdam doorgelicht.
Het is duidelijk dat de zorg nu te versnipperd, te duur en te bureaucratisch
is. Dit creëert machteloosheid bij cliënten en hulpverleners. Het moet
eenvoudiger, dichterbij, meer vanuit de eigen kracht van opvoeders en jeugdigen
en met meer vrijheid van professionals.’
Vier nieuwe zorgvormen
In het huidige jeugdstelsel is er een indeling naar zorgzwaarte (nulde,
eerste, tweede lijn) en naar sectoren, zoals jeugdgezondheidszorg,
opvoed- en opgroeiondersteuning en jeugdzorg. Amsterdam laat dat los en creëert
vier zorgvormen:
Digitaal platform
Waarin voorlichting, advies, en hulp geboden kan worden via de virtuele wereld. Het is een podium voor zelfhulpinitiatieven en voor een presentatie van het zorgaanbod (de zorgmarktplaats).
Ouder- en kindteams en Samen DOEN-teams
De ouder- en kindteams stimuleren de sociale veerkracht van ouders en jeugdigen. Ook geven zij hen voorlichting, advies en hulp in de buurt, wijk en school. De Samen DOEN-teams zijn specifiek voor kwetsbare gezinnen én huishoudens die intensievere begeleiding nodig hebben als gevolg van verminderde zelfredzaamheid. {Wie bepaalt of een gezin een ‘kwetsbaar’ gezin is?}
Flexibel aanbod
Aanvullend en kan meer gespecialiseerde ondersteuning bieden. In principe is dit vrij toegankelijk. Voor intensievere zorg is verwijzing van ouder- en kindteams, Samen DOEN-teams of huisarts nodig.
Gespecialiseerde voorzieningen
De gespecialiseerde stedelijke en regionale voorzieningen zijn voorzieningen die zo gespecialiseerd zijn dat ze regionaal of landelijk worden georganiseerd. Dat zijn de jeugdbescherming en reclassering, expertise en behandelcentra, de crisisdienst en de residentiele opvang. {Dus de expertise komt alleen om de hoek kijken op het niveau van jeugdbescherming (mishandeling), reclassering (criminaliteit) en crisisdienst/residentiële opvang (als het al helemaal mis is gegaan) Wat een fijn idee dat je dan pas hulp kunt ontvangen van een beetje niveau. En alles wat nog niet in crisis is geraakt, mag het doen met amateuristische goede bedoelingen, waarbij ze om een financiële besparing te realiseren de ‘etiketjes’ er gewoon vanaf halen. Zo kunnen kinderen die echt autisme hebben, of een soortgelijke pervasieve ontwikkelingsstoornis, door de Ouder & Kind-teams getreiterd worden onder het mom van een ‘kwetsbaar gezin’ met ‘pedagogisch onmachtige’ ouders. Als vervolgens jeugdzorg dit gezin met haar insinuaties en onderbuikgevoelens steeds dieper in de ellende heeft geholpen en er sprake is van een echte crisis, krijgt de jeugdige alsnog de broodnodige diagnose; in de instelling waar deze dan (uit huis) geplaatst is!
Ondersteuning dichterbij en meer integraal
Waarom deze nieuwe indeling? Pieter Hilhorst: ‘Op deze manier doorbreken we
de oude schotten en zorgen we ervoor dat ondersteuning aan ouders en hun
kinderen dichterbij en integraler geboden wordt. Het is geen keiharde
wetenschap maar wij denken dat het dichterbij hulp bieden ons de beste
garanties geeft om zoveel mogelijk te ontzorgen en te normaliseren. Ouders en
kinderen hebben de ‘etiketjes’ niet meer nodig om steun te krijgen. De
professional wordt meer een onderdeel van het sociaal netwerk en zal dus
geneigd zijn dat netwerk meer bij de oplossingen te betrekken.’
Nieuwe taken jeugdprofessional
Het digitale platform, de ouder- en kindteams en de Samen DOEN-teams vormen
samen de basisstructuur van het nieuwe stelsel in de stad. De nieuwe
jeugdprofessional moet in staat zijn om te herkennen wat er aan de hand is bij
een cliënt en weten wat dichtbij opgelost kan worden en wat naar specialisten
verwezen moet worden. Daarnaast zal de nieuwe jeugdprofessional verantwoording
moeten leren afleggen over teveel of te weinig verwijzingen en zich
daarmee verantwoordelijk leren voelen voor de budgetbeheersing en het resultaat
van de geboden hulp, aldus de wethouder. Hoe beoordeel je dan wat te veel of te
weinig is? Hilhorst: ‘Door dat te monitoren en te benchmarken op
verschillen tussen de wijken.’
Sturing op proces, kwaliteit en
bekostiging
Amsterdam staat dus aan de vooravond van een gigantische omslag die vraagt
om strakke sturing op het proces, de kwaliteit en de bekostiging. Hoe gaat
Amsterdam dat doen? Pieter Hilhorst: ‘We sturen op verschillende manieren: via
de ouder- en kindteams en Samen DOEN-teams. Zij bewaken de kwaliteit van de
zorg en stimuleren de sociale veerkracht. Zij sturen in de uitvoering het
zorggebruik door problemen klein te houden en de eigen kracht te stimuleren,
via de kwaliteits- en budgetregisseurs die gebiedsgericht budgetten bewaken en
sturen. {Dit is een mooie: ‘Ze stimuleren de
sociale veerkracht’. Dat is in jeugdzorgtermen dat zij bepalen wat er nodig
is, op het niveau van goede bedoelingen zonder diagnostisch inzicht, want doorverwijzing
willen ze het liefst tot een minimum beperken vanwege de kosten.
Als alternatief voor echte expertise, gaan ze zich bemoeien met het sociale
netwerk van mensen en beoordelen of de ouders wel ‘voldoende’ sociale contacten
hebben, of dat de kinderen wel ‘genoeg’ vriendjes en vriendinnetjes hebben en
of ze ‘genoeg’ aan na-schoolse sporten doen. (Een balletje trappen met de
buurtkinderen staat niet officieel geregistreerd, dus dat telt niet) Deze
sociale beoordeling/veroordeling van het gezin, (door de HBO-geschoolde
Ouder& Kind-adviseur, waar niemand om gevraagd heeft en die een minder
goede vertrouwensband heeft met ouders dan hun eigen huisarts), is een lichter
variant op de Amerikaanse ‘koelkastmoeder/ vader’ uit de jaren ’50. (kind met
autisme => ‘moeder is niet in staat liefde te geven’)
De niet-diagnostisch gespecialiseerde O&K-teamwerker gaat beoordelen of
u als gezin wel ‘normaal’ bent en of u wel recht heeft op gespecialiseerde
hulp. Want het mag niet teveel geld kosten, en misschien heeft uw kind wel
helemaal geen kind-eigen problematiek en bent u gewoon ‘sociaal
zwak’.
De O&Kadviseur kan ‘drang’ uitoefenen (dwang in de vorm van chantage)
om een gezin met hulp op te zadelen die niet op zijn plaats is en die niet
werkt. Dat lijkt sympathiek, want ‘uw eigen netwerk wordt erbij betrokken’.
Maar het kan ook andersom gelden; uw netwerk (en wat men daar eventueel aan
vindt mankeren) kan gebruikt worden om u te veroordelen, te vernederen en uw
gezinsstructuur te bedreigen, zoals we bijvoorbeeld hebben kunnen lezen in de
brief van die moeder die met haar kind voor jeugdzorg is gevlucht naar het
buitenland. Er stonden ‘te weinig’ geboortekaartjes op de schoorsteenmantel….en
dat was verdacht. http://jeugdzorg-darkhorse-plus.blogspot.nl/2013/05/praktijk-van-jeugdzorg-3.html
De grote vraag bij het Amsterdamse plan blijft natuurlijk, wat er gebeurt
als het zorgteam in de wijk vindt dat u sociaal zwak bent, terwijl u zelf een
andere mening bent toegedaan? Wat kunt u doen om zich daartegen te verweren?
Weerstand wordt door mensen met een jeugdzorgmentaliteit per definitie
beschouwd als ‘gevaar voor het kind’, want een probleem in de relatie met de
cliënt ligt nooit aan de ‘professional’. Twijfelen aan de professional staat
gelijk aan straf (drang). Indien de drang leidt tot een ondertoezichtstelling,
kan deze na beëindiging door de rechter nog jaren gerekt worden met een
spook-OTS in de vorm van extra in de gaten gehouden worden door het Samen
Doen-team. Welke ouder zal zijn hoofd
als eerste in deze sociale strop steken… }
http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/01/de-spook-ots.html
Verdeling budget
Op dit moment wordt gewerkt aan het ontwikkelen van objectieve indicatoren
om het budget per wijk te kunnen verdelen via de stedelijke sturing op
beleidskaders. Een centrale beleidsafdeling monitort de resultaten en bewaakt
de begroting. En de vierde sturing doen wij via de regionale afspraken over de
gespecialiseerde voorzieningen. Een centraal inkoopbureau contracteert of
subsidieert alle zorgaanbieders. Op deze manieren houden we centraal de regie
op het nieuwe jeugdstelsel. Eén integraal budget vraagt om een andere manier
van sturen die niet alleen gericht is op financiën maar ook gericht is op wat
de behaalde resultaten zijn.’
Aandacht voor cliënten?
Tijdens de besprekingen van het plan door de commissie jeugd van Amsterdam
kwam aan de orde dat er te weinig aandacht is voor cliëntenbelangen en de rol
van cliëntenorganisaties. Verrassend, gezien de achtergrond van Hilhorst als
ombudsman. Hoe gaat hij dit oplossen? ‘Dit jaar gaan we op verschillende
plekken in de stad proefdraaien met de nieuwe inrichting van de jeugdzorg. Bij
de beoordeling van deze proeftuinen is de mening van cliënten van groot belang.
Het gaat erom dat zij meer vertrouwen krijgen in de aangeboden hulp, zodat ze
sneller weer zelf de problemen de baas kunnen. Hun ervaringen zijn dus een
directe graadmeter voor het succes van de omslag. Ook mensen die in de
jeugdzorg werken, willen we betrekken we bij de transitie {Dat hoeft niet apart, want de
Ouder en Kind-adviseurs zijn al omgeschoolde jeugdzorgmedewerkers, dus van die
mentaliteit is het plan al doortrokken.} We
zijn gestart met een leergemeenschap waarin zij hun ervaringen kunnen delen en
kunnen schetsen hoe zij de hulp georganiseerd willen zien.’
Risico: noodzaak tot bezuiniging
Zitten er risico’s aan de hele operatie? Hilhorst: ‘Ik zie een aantal
risico’s. We hebben deze omslag in denken en handelen nodig om de ontstane
machteloosheid van cliënten en hulpverleners tegen te gaan. De focus moet
gericht blijven op cliënten zodat zij meer grip krijgen op hun eigen leven
zonder te medicaliseren {De vraag van het medicaliseren zou eigenlijk niet door politici moeten
worden behandeld, maar door mensen die verstand hebben van aangeboren
problematiek bij kinderen en het effect van medicatie op het gedrag. Hoe kan
het bestaan dat politici vinden dat er minder etiketjes moeten komen? Als
beslissingen op dit gebied niet genomen worden op grond van degelijke kennis
(vanuit de sector, psychologen/ psychiaters) zullen de kinderen die echt iets
mankeren juist weer het slachtoffer worden van deze politieke actie, die
gestimuleerd wordt door bezuinigingen. We zien al zo vaak dat de jeugdzorgmedewerker
voor psychiater speelt “Moeder heeft vermoedelijk
psychische problematiek’ en nu doen de politici hetzelfde maar dan in
omgekeerde richting: ‘Kind mankeert niets’.} Als deze kwaliteitsverbetering voorop
staat dan gaan we effectiever werken en zal dat uiteindelijk geld opleveren. Ik
zie als risico dat deze ideologie gecompromitteerd wordt door de noodzaak om te
bezuinigen.‘
Overgang moet goed worden voorbereid
‘Als gemeente moeten we te allen tijde de bescherming van kinderen kunnen garanderen.
Echter één gruwelijk incident kan het nieuwe jeugdstelsel aan het wankelen
brengen doordat zo’n incident gezien kan worden als de schuld van de
veranderingen. Immers niet iedereen wil veranderen. Daar ligt een andere vrees.
Wat als het ons niet lukt om iedereen in het proces mee te nemen? Daarom wil
gemeente Amsterdam extra investeren om de overgang goed voor te
bereiden.’
Meer informatie
Wilt u meer weten over het nieuwe jeugdstelsel voor Amsterdam? Lees dan
meer op de website van Amsterdam.
Dit artikel is een
gewijzigde versie van het hoofdartikel uit MOVISIES 17, juni 2013. Auteurs: Lou
Repetur (MOVISIE) en Joanka Prakken (Nederlands Jeugdinstituut).
Daar ben je mooi klaar mee: Opgedrongen hulpverlening en opgedrongen sociale contacten. Om vervolgens te roepen dat de indruk bestaat dat de ouder "depressief lijkt te zijn".
BeantwoordenVerwijderen