Zorgen over de jeugdwet

Aan: De leden van de Eerste Kamer Der Staten Generaal

Postbus 20017

2500 AE DEN HAAG

Datum:        8 februari 2014

Onderwerp: Zorgen over de jeugdwet

Geachte leden van de Eerste kamer,

Er zijn in Nederland 403 gemeenten, waarvan slechts een handvol een gezonde financiële huishouding heeft. De overigen staan er ronduit slecht voor. Dinsdag behandelt uw Kamer, de jeugdwet. Diverse media, berichtten reeds dat deze wet er doorheen gedrukt zal worden. Andere media, berichtten vrijdagochtend dat één en ander nog geen gelopen koers is. Het moge u duidelijk zijn dat ouders grote zorgen hebben over de voorliggende jeugdwet. 

Uit beide memories van antwoord is ons gebleken dat de wet onduidelijk is. De verwachte frictiekosten ten gevolge van deze wet zijn zeer zorgelijk. De privacy is tot op heden niet afdoende gewaarborgd. Tevens is het een historische vergissing om medische zorg voor de kwetsbare kinderen in de jeugd-geestelijke-gezondheidszorg (jeugd-ggz) onder te brengen bij de gemeenten.

 Althans dat vinden:

·         meer dan 60.000 ouders

·         meer dan 13.000 zorgprofessionals waaronder het merendeel van de medewerkers van jeugd-ggz

·         meer dan 7000 artsen waaronder ruim 1700 huisartsen en ruim 1000 kinderartsen 

·         meer dan 6000 leerkrachten en honderden schooldirecties

·         meer dan 1100 hoogleraren.

De Raad voor Medische Wetenschappen (RMW) van de KNAW, de kernhoogleraren psychiatrie, de European Union of Medical Specialists (UEMS, de Belgische en Duitse verenigingen voor kinderpsychiatrie, hebben allen bij uw minister grote zorgen geuit over de overheveling van de kinder- en jeugdpsychiatrie naar de gemeenten. Overheveling van medische zorg naar de gemeenten, is niet alleen strijdig met de wet en het recht op goede gewaarborgde gezondheidszorg voor kinderen, het is ook strijdig met de Europese regelgeving hieromtrent.

Ouders hopen dat uw Kamer, deze zorgen uiterst serieus neemt. De overtuiging dat door het verlenen van vroegtijdige en nabije zorg ‘zware’ specialistische hulp zou doen afnemen, is een misvatting. 

Zware specialistische zorg kan alleen afnemen als de problemen op tijd worden onderkend en de juiste hulp direct wordt ingezet. Gemeenten en wijkteams, ontberen hiervoor de benodigde kennis. Het gevolg is dat kinderen niet de zorg krijgen die nodig is. 

Kinderen zullen uit voorzorg te snel worden doorverwezen. Hierdoor ontstaat een explosieve groei van de jeugd-ggz. De kinder- en jeugdpsychiatrische zorg neerleggen bij 403 gemeenten, waarvan er slechts een handvol financieel gezond is, leidt eveneens tot een enorm financieel risico. Een geval Robert M., slachtoffers van loverboy-problematiek en eergerelateerd geweld, behoeven allen zeer specialistische jeugd-ggz.   

De laatste groep is altijd dure specialistische interne-zorg. Indien een gemeente, veel van voornoemde problemen heeft komt zij in ongekende financiële problemen. Een faillissement is dan niet ondenkbaar. Het kan zo zijn dat gemeenten wel de jeugdigen kunnen helpen, maar geen geld meer hebben voor ouderen, infrastructuur, sport & recreatie. Het kan ook zo zijn dat gemeente, omdat zij door de overheveling van de jeugdzorg in financiële problemen komen, hun lokale belastingen gaan verhogen of een eigen bijdrage gaan vragen voor de toegang tot de jeugdzorg. Beide zijn niet wenselijk. Een eigen bijdrage voor toegang tot de jeugdzorg kan mogelijk strijdig zijn met bepalingen in het IVRK.

Notitie tot inkoop jeugd-ggz:

Uit bijlage 6 “notie tot inkoop jeugd-ggz “ van de VNG, blijkt dat gemeenten vanaf 2014, de inkoop van de jeugd-ggz gaan doen. Zij krijgen hiervoor per regio slechts 40 uur ondersteuning van de zorgverzekeraar. Een dergelijke minimale ondersteuning, voor zeer specialistische hulp, leidt er op voorhand toe dat de continuïteit en kwaliteit van de zorg niet gewaarborgd gaat worden. Mede door de ervaring van de zorgverzekeraar lukt het hen de overheadkosten voor specialistische zorg te beperken tot 4-5%. Uit de notitie valt niet op te maken of de gemeenten dit ook zal gaan lukken. Een niet onbelangrijk aspect. Stijging van de overheadkosten zal leiden tot hogere kosten voor de gemeenten c.q. de gezamenlijke regio’s. 

Eveneens valt in de notitie te lezen dat de gemeenten de komende jaren zullen werken volgens de DBC systematiek. Het werken volgens de DBC problematiek vraagt om protocollen met vergaande privacybescherming. In deze protocollen dienen uitzonderingsbepalingen te zijn opgenomen voor de verwerking van gegevens over de behandeling van psychische/psychiatrisch klachten.

Het College van beroep voor het bedrijfsleven (CBb) heeft op 10 augustus 2010 (ECLI:NL:CBB:2010:BN3056) echter al geoordeeld dat informatie over met name diagnoses van psychische/psychiatrische aandoeningen de kern van het privéleven van een persoon raken en daardoor zeer privacygevoelige informatie bevatten waardoor de verwerking van deze gegevens met extra waarborgen moet worden omkleed. Dit oordeel heeft het College voor beroep in een uitspraak van 8 maart 2012 herhaald (ECLI:NL:CBB:2012:BV8297). Daarnaast is volgens de rechtbank het individuele belang dat gemoeid is met eerbiediging van het privéleven als grondrecht verankerd in artikel 8 van het Europees Verdrag ter bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). Dit alles brengt mee dat de gedragscode en het protocol bijzondere bepalingen moeten bevatten voor de verwerking van informatie over de diagnose en behandeling bij psychische/psychiatrische aandoeningen/diagnoses.

Uit voornoemde notitie, valt net zoals uit beide memories van antwoord, niet af te lezen hoe de staatssecretaris en gemeenten dit gaan waarborgen.

Het hier voorgaande overwegende, vragen ouders, de leden van uw Kamer, te komen tot een zorgvuldige besluitvorming. Ouders verzoeken de leden van uw Kamer, de jeugd-ggz niet over te hevelen of anderszins deze risicovolle operatie op zijn minst uit te stellen. 

Transitiecommissie:  

De commissie van Leonard Geluk  brengt op 24 februari een rapportage uit. In deze rapportage zal worden gerapporteerd over de stand van zaken van het transitieplan. Het is ouders volstrekt onduidelijk waarom uw Kamer de behandeling van deze wet niet heeft opgeschort, zodat het rapport grondig bestudeerd kan worden. Het lijkt ouders belangrijk dat uw Kamer, inzicht heeft of er in voldoende mate voorzien is in continuïteit van zorg- en infrastructuur. Ook wordt met voornoemde rapportage helder of gemeenten erin zijn geslaagd een beleidsplan te maken met een visie op de jeugd-ggz. Het bestuderen van dit rapport voorafgaand aan de besluitvorming, leidt volgens ouders tot een zorgvuldigere afweging. 

Een recente uitspraak van de voorzitter van de VNG: “Kind naar voetbal i.p.v. naar de psychiater” heeft veel onrust gezaaid bij ouders. Het getuigt niet van een eenduidige visie op de jeugd-ggz. Een jeugd-ggz ouder, onderbouwd in zijn blog (bijlage 5, http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2014/02/doe-ze-maar-op-voetbal.html) helder dat de visie van de VNG voorzitter een onzinnige is. Indien deze visie, tot gemeengoed zou worden vallen er veel kinderen tussen wal en schip en dat staat haaks op de doelstelling van deze wet.

Omwille van een zorgvuldige besluitvorming, over deze ingrijpende decentralisatie verzoeken ouders de leden van uw Kamer alvorens zij deze wet van hun goedkeuring voorzien de rapportage van de commissie Geluk af te wachten.

Frictiekosten:

Zoals bekend kan invoering van deze jeugdwet gepaard gaan met enorme frictiekosten, een bedrag tussen 450 miljoen en een miljard euro wordt reeds genoemd. Indien de frictiekosten 450 miljoen euro zouden bedragen dan overstijgen zij de totale bezuiniging, die op 350 miljoen euro zou uitkomen. Het is ouders volstrekt onduidelijk waarom de regering ja heeft gezegd tegen een wet die meer kost dan ze oplevert. Eveneens is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor deze frictiekosten. 

De rechtbank Overijssel, (bijlagen1-1-a) stelde dat de rijksoverheid als stelselverantwoordelijke deze last voor haar rekening dient te nemen. Ook stelt deze rechtbank, dat er een zorgvuldig overgangsregime moet komen. Deze uitspraak staat echter haaks op een uitspraak van de rechtbank Den Haag, (bijlagen 2-2-a) welke stelt dat een zachte landing voor de Bureaus Jeugdzorg onzin is, daar zij reeds lang tevoren wisten dat deze wet aanstaande was. Ook wilde de rechtbank Den Haag geen uitspraak doen over wie er verantwoordelijk is voor de frictiekosten. Conclusie is dat de wetgeving niet eenduidig is uit te leggen waardoor mogelijk rechtsongelijkheid kan ontstaan.

Het ligt op de weg van de leden van uw Kamer na te gaan of het wetgevingsproces zorgvuldig doorlopen is nu de jeugdwet voor meerdere uitleg vatbaar is. Ook ligt het op de weg van de de leden van uw kamer, na te gaan of het zinvol is een wet in te voeren die meer kost dan dat zij oplevert.

Democratische controle:

Tijdens de expertmeeting in uw kamer op 9 december 2013, wees de rekenkamer op het zgn. democratische gat dat ontstaat nu kleinere gemeenten gaan samenwerken. Nu steeds meer taken van het rijk naar gemeenten gaan, krijgen vooral kleinere gemeenten te maken met zaken waar zij geen expertise in hebben. Deze kleinere gemeenten zien zich gedwongen om hun taken onder te brengen in een samenwerkingsverband waarover hun eigen gemeenteraad geen zeggenschap heeft. Door de decentralisatie van de jeugdzorg, gaan de kleinere gemeente samenwerken in 41 regio’s, hierdoor ontstaan aldus de rekenkamer, onverantwoorde en oncontroleerbare financiële gaten. 

Bovendien creëert men met deze 41 regio’s, een niet democratisch gekozen extra bestuurslaag. Die extra bestuurslaag, was nu exact hetgeen wat met de decentralisatie moest worden voorkomen. Met een dergelijke vergaande samenwerking wordt met alle risico’s van dien een grote mate van schijnveiligheid gecreëerd. De democratisch gekozen gemeenteraad verliest haar macht. Bestuurders krijgen het laatste woord terwijl juist zij niet democratisch zijn gekozen.Wie is straks verantwoordelijk bij ernstige incidenten omdat kinderen geen passende en adequate zorg hebben gekregen? Is dit een van de 41 regio’s of is het de rijksoverheid die stelselverantwoordelijke blijft.

Ouders verzoeken de leden van uw Kamer, er op toe te zien dat de staatssecretaris, met passende oplossingen komt welke alle risico’s afdekt.

Privacy:

Tijdens de hoorzitting in uw Kamer, hebben ouders er op aangedrongen goede privacywaarborgen te realiseren. Zowel de WGBO als de wet BIG bieden binnen de huidige wetgeving goede en duidelijke waarborgen voor een zorgvuldige gegevensuitwisseling. In voornoemde wetgeving is regelgeving opgenomen over beroepsgeheim, zwijgplicht en verschoningsrecht. Daaruit blijkt dat het medisch beroepsgeheim niet zomaar kan worden verbroken. 

Er dient altijd, ook als de veiligheid van het kind in het geding is, een zorgvuldige afweging van belangen te zijn. Dit blijkt ook uit een uitspraak van het Regionaal Medisch Tuchtcollege Amsterdam (bijlage 8). Ouders stellen vast dat dit in de praktijk kan botsen met andere doelen en invulling van de Jeugdwet zoals verdergaande samenwerking en inrichting van breed georiënteerde sociale wijkteams. 

De Staatssecretaris is in zijn tweede Memorie van Antwoord uitgebreid ingegaan op privacyaspecten. Dit geeft enige duidelijkheid, maar vragen rondom de privacy bij opslag en delen van gegevens blijven bestaan. 

Dat zorgen van de ouders niet uit de lucht komen vallen kunt u afleiden uit bijlage 3 en 4 van deze e-mail. Zo wordt er in de provincie Utrecht gewerkt met 24 verschillende privacyprotocollen. Dat is vragen om problemen.

In hoeverre vinden de leden van uw Kamer de uitleg van de staatssecretaris aanvaardbaar, wetende dat deze tot op heden geen Privacy Impact Assessment heeft laten uitvoeren. Hierdoor kunnen er geen garanties gegeven worden voor een zorgvuldige omgang met (persoons-)gegevens!!

Ouders, verzoeken de leden van uw Kamer, hun zorgen serieus nemen. Zij verzoeken de leden van uw Kamer deze zorgen te betrekken in de besluitvorming. Ouders, zijn niet tegen de transitie. Ouders,  stellen zich wel op het standpunt, dat de kinder- en jeugdpsychiatrie verzekerde zorg dient te blijven. Ouders hopen dat de leden van uw Kamer, zich niet laten leiden door druk van buitenaf en daarmee zorgvuldigheid boven haast zullen verkiezen.

Met vriendelijke groet,

Desiree van Doremalen

Namens de Transitie Jeugdzorg Ouders.

Bijlagen:

Bijlage 1    uitleg uitspraak rechtbank Overijssel (BJZ Overijssel provincie Overijssel

Bijlage 1-a uitspraak rechtbank Overijssel

Bijlage 2    uitleg uitspraak rechtbank Den-Haag (BJZ ZH. provincie ZH.)

Bijlage 2-a uitspraak rechtbank Den-Haag 

Bijlage 3    juridische aansprakelijkheid wijkteams onderbelicht

Bijlage 4    privacy bescherming in wijkteams vraagt om langere invoeringstijd!

Bijlage 5    doe ze maar op voetbal (Sven Snijer – jeugdzorg Dark horse)

Bijlage 6    notitie tot inkoop jeugd-ggz

Bijlage 7    uitspraak Reg. Medisch Tuchtcollege aangaande beroepsgeheim. 

http://www.volkskrant.nl/vk/nl/3184/opinie/article/detail/3594758/2014/02/11/Wijze-senatoren-verlos-ons-van-de-belachelijke-transitie-in-de-jeugdzorg.dhtml 

"Is het autisme nu bijna over?" http://blogs.kenniscentrum-kjp.nl/teije-koopmans/2014/02/12/onkunde-kinder-en-jeugdpsychiatrie/