Jeugdzorg-cultuur: het prerogatief om opvoeders te vonnissen

http://zorgimpact.wordpress.com/2012/06/09/jeugdzorg-cultuur-het-prerogatief-om-opvoeders-te-vonnissen/

En wat moeten de gemeenten nu­­­?

Inleiding

Overal, in projectgroepen, bij consultancybureau’s, in de media, op sociale media, wordt gedebatteerd over de “transitie” van de Jeugdzorg naar Gemeenten. Hierbij wordt die transitie of overgang naar de gemeenten primair gezien als een organisatie-probleem.

Van transitie naar transformatie

Erkend wordt, dat de Jeugdzorg een probleem heeft in haar functioneren.  Reden voor velen om niet meer van “transitie”, maar van “transformatie” van de Jeugdzorg te spreken.  Maar nog is er hier sprake van een re-organisatie gerichte aanpak met verder een focus op integratie van de nu (financieel en organisatorisch) gescheiden onderdelen van de Jeugdzorg. Verder wordt hier “Jeugdzorg” nogal verschillend gedefinieerd.  Zo wordt  “en passant” vaak de “Jeugdgezondheidszorg” (GGD), een screeningstak voor 0-18 jaar op somatische gezondheid, meegenomen.

Ook nieuwe ideeën als “Patiënt 2.0”, met een directe betrokkenheid, vooral met Sociale Media, van jongeren en ouders worden besproken. Besproken. In het licht van de totale problematiek zijn de ideeën goed, maar zal het gedachtegoed, evenals het Patiënt 2.0 gebeuren, voorlopig een zaak van papier en enthousiaste presentaties blijven.

Terzijde : hier winkelt niemand even bij de VG, waar de ouderparticipatie al heel goed geregeld is en vaak vertrekpunt van zorg (en wonen) is.

Casussen en cultuurduiding

Op 8 juni kwam de Jeugdzorg met een PR-Campagne (nooit eerder vertoond, met gedetailleerde gegevens) om uit te leggen waarom ze “terecht” drie obesitas kinderen met de rechter een OTS hadden gegeven. Andere cases zijn bekend uit het verleden, van Savanna, van het zeilmeisje Laura en op 8 juni 2012 in de Volkskrant over de moedermoord in 2010 op en het overlijden van Yassin, omdat de vervangende gezinsvoogd geen noodzaak zag mee te gaan op een ouderbezoek. Savanna II zeg maar.

In alle gevallen vindt de Jeugdzorg, dat ze goed heeft gehandeld. Dus ook als er doden vallen. Dat “goed” is overigens een volledig protocol georiënteerde cultuur. Als de protocolstappen zijn afgevinkt is er in de Jeugdzorg’s  ogen sprake van een de facto  en de jure juist handelen.

Op het moment dat er een OTS is, is de Jeugdzorg overigens zowel civielrechtelijk als strafrechtelijk volledig aansprakelijk als het fout gaat met het kind. Die aansprakelijkheid wordt ook in de “Yassin” casus simpelweg weggewuifd met het argument “we zouden het de volgende keer weer zo doen”. De Volkskrant terzijde: “er vallen 8 doden in de Jeugdzorg per jaar” .

Cultuur : geen spagaat, maar één cultuur-aberratie

Al eerder betoogde ik hier, dat de Jeugdzorg zelf zo graag volhoudt, dat ze opereert in het spanningsveld van te laat handelen (Savanna) of te vroeg handelen (nu bv. Obesitas, met niet voor niets de PR campagne eromheen). Dit is nonsens. Het is één cultuur afwijking : protocolgestuurde Jeugdzorg, waarbij de protocollen niet de veiligheid van het kind tot doel hebben, maar de veiligheid van de Jeugdzorgmedewerkers zelf. Het kind is het startpunt, en is daarna inhoudelijk niet meer in beeld. Maar met “Laura” en nu de “Obesitas-zaak” wordt temeer bewezen, dat het nog veel erger is.

Het prerogatief van de Jeugdzorg om te oordelen

Het probleem onder de protocol-sturing is veel dieper. Het is het binnen de hele Jeugdzorg “sector” diep gewortelde paradigma, dat de Jeugdzorg het recht (met een beroep op de “plicht”) heeft zonder waarachtige toetsing te oordelen of een opvoedsituatie “goed of fout” is.  Behalve de Kinderrechter is er geen toetsing of beroep in de Jeugdzorg met betrekking tot beslissingen, de Jeugdzorg valt niet onder de Algemene Wet Bestuursrecht. Verder is het totale “systeem” zo met elkaar verbonden, dat er ook bij de Kinderrechter geen onafhankelijke toetsing plaats vindt, evenals in strafzaken, die met het OM (speciale afdeling) en de rechterlijke macht (speciale rechters) allemaal in één samenhangend systeem ondergebracht zijn. Hierbij is er 100% onderlinge afstemming en geen toetsing meer. Een rechter in Den Haag geeft les aan de Jeugdzorg, en doet alleen Jeugdzorgzaken. De wrakingskamer in Den Haag vindt dat geen probleem (21-5-2012). Een IJzeren Ring van beslissers, waarbij ouder en kind nooit winnen en blijvend de verliezers zijn.

Die “IJzeren Ring” is zelfs vastgelegd in een Protocol van de Procureurs Generaal van het OM, d.d. 10-1-2011, over de gevolgen van schoolverzuim/Leerplichtwet, waarbij de totale samenhang tussen alle instanties (hier van OM, Leerplichtambtenaar, AMK, Jeugdzorg, de Raad voor de Kinderbescherming) wordt vastgelegd. Het is een totaal niet onafhankelijk geïntegreerd systeem, waaruit voor ouders en kind geen ontsnappen meer mogelijk is.

De hele uitvoering van de Wetgeving rond de Jeugdzorg zou een toetsing op het Europese Verdrag voor Burger- en Politieke Rechten en op het Kinderrechtenverdrag niet doorstaan. Probleem is echter, dat de enkele ouder die weet te ontsnappen (of niet) aan het systeem, niet doorgaat tot aan het Europese Hof, omdat de last voor kind en ouders al zo groot was en is, en men er snel de spreekwoordelijke punt achter wil zetten.

De Jeugdzorg als systeem heeft zich het prerogatief toegeëigend om zelfstandig te oordelen over wat goed en fout is. Met nu de “Obesitas-zaak” erbij (en voorheen “Laura”), laat de Jeugdzorg zien, dat ze dat prerogatief breed uitlegt, of anders gezegd steeds verder opschuift naar méér ingrijpen in de persoonlijke levenssfeer van mensen. Zonder te willen zien, dat men allang de grens van Grondwet en Verdragen met het recht op de persoonlijke levenssfeer heeft overschreden.

Anders kan ik het niet maken: de Jeugdzorg als totaal systeem beweegt zich hierbij meer en meer op het gladde ijs van de jaren ’30, waarbij zij zelf, alleen en toenemend, bepaalt wat de goede mensch is.

De transformatie naar de Gemeenten

Alhoewel Vermeiren (LUMc, twitter @robertvermeiren) terecht stelde, dat een re-organisatie van structuur niet leidt of kan leiden tot aan andere cultuur, kan of móet dat hier anders zijn. Het momentum moet worden benut. De (structuur) overgang naar de Gemeenten moet worden aangegrepen om de diep gewortelde cultuur en de IJzeren Ring van het prerogatief van goed of fout van de Jeugdzorg te doorbreken.

Doen gemeenten dat niet, dan kopen ze zich niet alleen een inhoudelijk en cultuurprobleem, maar daarmee ook een financieel probleem, door de overmaat waarmee de Jeugdzorg het haar toegeëigende prerogatief gebruikt.

Het lijkt moeilijk, maar met een aantal maatregelen kan zo’n verandering worden ingezet:

Het uit elkaar halen van bestaande Jeugdzorg onderdelen en in een “jobrotation” achtig model gescheiden herverdelen over het land;

Niet integreren wat gescheiden moet blijven. Jeugdgezondheidszorg heeft een volstrekt andere (wettelijke) taak dan de Jeugdzorg;

Het taakstellend krimpen van de Jeugdzorg met 25% van haar huidige budget, gezien de overmaat aan handelen van de Jeugdzorg, zie bv. de “Obesitas zaak”, waarvan er met andere inhoud vele zijn;

Iedere Jeugdzorgmedewerker, mede op basis van de budgetkrimping, moet een assesment doen om na de transitie/transformatie weer toegelaten te worden;

Het doorbreken en afschaffen van huidige protocollen (over de hele linie) en de IJzeren Ring, en hiermee het scheiden der machten (bestuursrechtelijk, strafrechtelijk, de magistrastuur) cf. de Grondwet doorvoeren, en het onderbrengen van de Jeugdzorg binnen de kaders van de Algemene Wet Bestuursrecht, met de gebruikelijke beroepsmogelijkheden;

Het meewerken aan, of zelfs bevorderen van, strafrechtelijke vervolging wanneer een medewerkers handelen strafrechtelijk laakbaar is, zoals dood door schuld in de Savanna en nu de Yassin zaak.

Elders beschreef ik in deze Blog serie al over een betere selectie aan de Poort, waarbij met triage én beter naar inhoud/urgentie wordt geselecteerd, én het steeds dieper ingrijpen in de persoonlijke levenssfeer een halt wordt toegeroepen.

Tot slot

Was de “Obesitas” zaak al reden om nóg eens te schrijven over de verwerpelijkheid van het denken en doen van de Jeugdzorg, de “Yassin” moord, heden op zaterdag 8 juni in de Volkskrant, bevestigde nog vergaander het diepgewortelde  arrogantie denken in de Jeugdzorg, “we zouden het de volgende keer niet anders doen”.

Wat betreft de “Yassin” zaak, dient strafvervolging plaats te vinden van de betrokken gezinsvoogd(en) én van de instelling als rechtspersoon waar betrokkenen werkzaam zijn. En deze keer zonder het al te obligate Savanna verweer van de Jeugdzorg, dat ze het “altijd fout doen”, zich daarmee juist disculperend van haar verantwoordelijkheid én aansprakelijkheid. En de IJzeren Ring verdient hier te worden doorbroken, met onafhankelijke vonnissen in het strafrecht van de zittende magistratuur en eisen van de staande magistratuur.

Mr H. (Hildebrand) van Weerd,

8 juni 2012.

             Terug naar Alle artikelen Jeugdzorg Dark horse

C http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.com/2012/04/alle-artikelen-jeugdzorg-dark-horse.html