Inspraak voor afgekeurde ouders

De indruk die de overheid en jeugdzorg willen geven, is dat het mogelijk is de positie van ouders te verbeteren en de zeggenschap over hun eigen leven (hun kinderen) te vergroten, zonder daarbij hun rechtspositie  te verbeteren. Er wordt een schijn van gelijkwaardigheid gecreëerd met het centraal stellen van de wensen van ouders en het stimuleren van inspraak in het Plan van Aanpak voor ouders. Tot nu toe hebben we gezien wat er gebeurt als ouders niet instemmen met het PVA door BJz opgesteld: dan worden ze uit het ouderlijk gezag ontheven. Zal een organisatie die met deze mentaliteit behept is, ouders ineens gaan beschouwen als volwaardige personen? Het lijkt niet waarschijnlijk. Zeker niet omdat de rechterlijke toetsing van jeugdzorg al jaren ontzettend te wensen over laat. In theorie gaan ze dat in het kader van de nieuwe jeugdwet beter doen, maar dat zijn allemaal beloften…

Mijn filosofische argwaan bij alle goede bedoelingen, is gelegen in de term ondertoezichtstelling. Het heet niet voor niets OTS. Je wordt ‘ONDER’ toezicht gesteld, en niet aan iets of iemand GELIJKgesteld. Een rechterlijke uitspraak die tot gevolg heeft dat jeugdzorg zal bepalen hoe het gezin geholpen moet worden, is een diskwalificatie van de kwaliteit van het ouderschap, van de ouders die het betreft. Ze worden (tijdelijk) in het hokje geplaatst van ‘niet-geschikt’. Nu is de klacht van zeer veel ouders dat de gronden waarop dat gebeurt, vaak ondeugdelijk zijn  en dat daarbij speculatie, insinuatie en tunnelvisie een rol speelt, waarbij het signaleren van de problemen in een gezin, veelvuldig gebeurt door jonge, onervaren personen, die zelf nog geen kinderen hebben.

Jeugdbeschermers worden al jaren gehersenspoeld dat waarheidsvinding bij hun werkzaamheden uitgesloten is en dus moeten ouders maar genoegen nemen met rechterlijke uitspraken die voornamelijk op de mening/indruk van de gezinsvoogd/ onderzoeker gebaseerd zijn, zonder dat is nagegaan of de elementen waar die indruk uit is opgebouwd, ook een stevig wortel hebben in de realiteit. Sterker nog, ontlastende verklaringen of rapporten kunnen door de jeugdbeschermers met opzet voor de rechter worden achtergehouden. Zij bepalen namelijk of iets ‘in het belang is van de jeugdige’, niet de rechter, want die is voor zijn informatie afhankelijk van de jeugdwerkers.

Wat mij bevreemdt, is het absurde gegeven dat ouders die eerst via de rechtbank worden afgekeurd als volwaardige ouders, vervolgens met de ‘dienst van afkeuring’ (BJz) om de tafel moeten gaan zitten, om mee te helpen aan de vormgeving van het Plan van Aanpak, dat juist nodig zou zijn omdat ouders van opvoeding en de behoeften van het kind geen verstand hebben! 

Dat is hetzelfde als wanneer iemand slecht heeft gepoetst en nooit flost, waardoor er veel gaten in zijn gebit zijn ontstaan en dan vervolgens bij de tandarts krijgt aangeboden om mee te helpen met het boren en vullen van die gaten. Of wanneer de buschauffeur die de scholieren naar school brengt, onderweg de bus even langs de kant zet, om te vragen of er nog mensen zijn beneden de achttien, zonder rijbewijs, die een paar suggesties hebben voor de juiste route en een betere rijstijl.

Wat is dat voor een namaakinspraak? Je wordt incapabel geacht, maar je mag ook een paar punten en komma’s neerzetten als BJz je handje vasthoudt? Geef ouders waar ze recht op hebben: Waarheidsvinding. En beëdig de zittingsvertegenwoordigers van BJz en de Raad, zodat geen wilde speculaties de basis blijven van jarenlange juridische trajecten, waarvan niet alleen de ouders, maar ook hun kinderen het slachtoffer worden. Wat de regering en jeugdzorg willen, is een zogenaamde verbetering voor ouders door de schijn te wekken van meer respectvol benaderd worden door jeugdbeschermers, terwijl ze in de rechtszaal nog precies dezelfde positie hebben. Een kansloze positie.

Ik krijg persoonlijk een beetje de griebels van ‘hulpverleners’ die mij gaan vragen wat ik denk dat er nodig is. Als het goed is weten zij dat, want ze hebben toch niet voor niets hun motie van wantrouwen afgegeven. Ze weten toch op welke gronden ze de ouders hebben gediskwalificeerd? Dan horen ze ook te weten wat er moet gebeuren om het weer in orde te maken. Daar zijn ze professional voor. En daar wringt ‘natuurlijk de versleten schoen. Professioneel, dat zijn ze niet! Het is vanwege de erbarmelijk slechte resultaten de afgelopen tientallen jaren, dat de Staatssecretaris eindelijk haar oor liet hangen naar ouders die stelden ‘Geef ouders eens meer inspraak in wat voor soort hulp nodig is’. Het is aan de ene kant heel sympathiek dat zij dat deed, en het geeft het bijna iets menselijks, maar ze moet toch ook begrijpen dat hiermee het onvermogen van de professionals juist bevestigd is. Waarom anders zou je tegemoetkomen aan ouders?

De vraag die ontstaat bij deze trend, is of ouders wanneer ze echt inspraak krijgen bij de benodigde hulp bij OTS (aangenomen dat er goede gronden waren) en de ouders zelf heel goede dingen naar voren brengen, überhaupt wel onder toezicht gesteld hoefden te worden.  Als ze zo heerlijk kunnen samenwerken met BJz, dan was een gedwongen maatregel sowieso overbodig, maar was het vrijwillige kader beter geweest en wanneer een ondertoezichtstelling echt noodzakelijk is, vanwege een totaal gebrek aan inzicht van ouders, dan is het uitgesloten dat zij een zinvolle bijdrage kunnen leveren aan een Plan van Aanpak. Het gaat eigenlijk niet samen. Maar men wil wel de indruk wekken dat het zo is, omdat daarmee schijnbaar tegemoet gekomen wordt aan ouders, terwijl dezelfde rechtsongelijkheid als in de oude situatie van kracht blijft.

Jeugdzorg is een ondeskundige instantie, die problemen nog niet waarneemt als ze er met haar neus bovenop staat en het is eeuwig onduidelijk of zij ouders de helpende hand gaat bieden, of de bestraffende hand. Dat komt omdat zij op een jammerlijk manier de taken van de Raad voor de Kinderbescherming is gaan overnemen (via AMK) en dat vervuilt haar hulpverlenende taak (creëert wantrouwen), waardoor er anders dan zij zelf beweert (‘een stok achter de deur om vrijwillige hulp af te dwingen) juist de vertrouwensrelatie met de cliënt ondermijnt en ervoor zorgt dat ouders (bewaren van dossiers tot het achttiende jaar) in de toekomst zorgmijdend gedrag zullen ontwikkelen. De bij voortduring tegenvallende resultaten van jeugdzorg, zowel wat betreft het levensgeluk en maatschappelijk succes van degenen die door jeugdzorg in hun jeugd zijn ‘geholpen’, alsook de reële tevredenheidcijfers van ouders (niet de propagandacijfers van BJz) ten aanzien van de ‘zorg’ van jeugdzorg, resulteren nu in meer schijninspraak van ouders, terwijl dezelfde scheefgetrokken machtsverhouding blijft bestaan.

Ik denk dat ik morgen naar mijn psychiater ga en hem ga vertellen waarom hij er na drie jaar nog steeds niet in geslaagd is om mij van mijn wanen te genezen. Als hij van mij wil weten waarom, zal ik hem wenken dichterbij te komen en dan zal ik in zijn oor fluisteren wat de reden is en wat hij zou kunnen doen om mij echt te helpen. Als hij dan verbaasd mijn oplossing hoort en aan mij vraagt hoe ik tot die oplossing ben gekomen, zal ik hem zeggen dat ik dat in vertrouwen heb vernomen van het kaboutertje op mijn nachtkastje. Dan is die professional ook weer geholpen en daarmee gelijk mijn psychische gezondheid.

Sven Snijer

                       Terug naar Alle artikelen Jeugdzorg Dark horse

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.com/2012/04/alle-artikelen-jeugdzorg-dark-horse.html