Meer kritiek op de Eigen Kracht van de gemeente Amsterdam

Lees ook het eerste artikel omtrent Eigen Kracht Jeugdzorg Amsterdam:

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/07/amsterdamse-euforie-over-eigen-kracht.html

Pieter Hilhorst heeft zich met zijn kritiekloze artikel over Eigen Kracht voor het karretje van de spindocters van de gemeente Amsterdam, Eigen Kracht en BJAA laten spannen. Want Eigen Kracht is geen wondermiddel waardoor de jeugdzorg beter en goedkoper gaat functioneren, zoals wij gisteren al berichtten. Ook een van de machtigste mensen van Nederland – Marleen Barth - mengt zich nu in deze discussie via een tweet aan Pieter Hilhorst. Marleen Barth is zo machtig omdat zij niet alleen PvdA-senator is maar ook fractievoorzitter  is van de PvdA in de eerste kamer. Daarnaast is Marleen Barth de hoogste baas van de GGZ in Nederland (een dubieuze combinatie, maar dit terzijde).

Marleen Barth twittert vandaag aan Pieter Hilhorst:  ‘Eigen Kracht prachtig, maar eeuwige fout in #jeugdzorg is één methode tot Haarlemmerolie verklaren. Was het maar zo simpel.’

Barth slaat de spijker op zijn kop want de jeugdzorg barst al decennia lang van de projecten die als tovermiddel zijn verklaard en daarna een stille dood sterven. Dat komt omdat dit soort projecten dan door de media-aandacht in staat zijn om veel financiering aan te trekken (belastinggeld of zoals bij Eigen Kracht: liefdadigheidsgeld). Maar als de media-aandacht afneemt houdt de financiering op en sterven dit soort projecten een stille dood.  Vaak bleken ze ook helemaal niet zo goed te functioneren maar waren media gewoon niet kritisch genoeg. Doordat de media zo vreselijk belangrijk zijn voor het aantrekken van geld, van financiering, zijn er ook zoveel spindocters en mediastrategen actief in de jeugdzorg.

En daar lijkt Pieter Hilhorst het slachtoffer van te zijn geworden. Het zou goed zijn als journalisten veel meer letten op het geld in plaats van op de mooie verhalen. Het siert Pieter Hilhorst dat hij het geluk van kinderen voor ogen heeft, maar ja, met dat verhaal komen de lobby’s van de jeugdzorg altijd. Dat had Hilhorst moeten doorzien en daarom had hij moeten checken of kinderen er echt gelukkiger van worden en of EKC’s wel echt zo’n tovermiddel zijn. En verhalen over de jeugdzorg zonder te kijken naar de achterliggende geldstromen dat kan écht niet meer!

Deze tweet van Hilhorst over EKC is dan ook erg naïef:  ‘Kostenbesparing is een breekijzer argument. Het kan de verandering versnellen. Veel belangrijker is geluk kinderen.’ Hilhorst geeft nog een blijk van totale naïviteit voor spindocters en lobby’s in de jeugdzorg met deze tweet: ‘Ook staatssecretaris @MarliesVvZanten RT mijn analyse in #VK. Eigen Kracht levert voor minder geld betere zorg.’  Kennelijk weet Hilhorst niet dat Eigen Kracht heel trendy is in bestuurlijke kringen als het om jeugdzorg gaat en Marlies van Zanten bekend staat als zeer ontvankelijk voor die lobby’s. Dus natuurlijk juicht zij zijn artikel toe, een bewijs te meer dat Hilhorst zich heeft laten gebruiken, zich voor het karretje van lobby’s laat spannen. Toch raar, de Volkskrant zou beter moeten inzetten op kritische jeugdzorgjournalistiek in plaats van zich voor karretjes en belangen te laten spannen. Het geld volgen ‘follow the money’ is daarbij essentieel! Dus wél kijken naar het geld, Volkskrant! En niet zo simpel en makkelijk ervan uitgaan dat de belangen van kinderen ergens mee gediend zijn! Want dat is het standaardargument van lobby’s in de jeugdzorg en het blijkt vervolgens altijd om geld te draaien, om financiële belangen van die organisaties zelf.

Geen wonder dat er een storm van kritiek over het artikel van Hilhorst is ontstaan, want zoals wij op Jeugdzorg Dark horse gisteren meteen al berichtten zijn er veel vraagtekens te plaatsen bij Eigen Kracht. Niet alleen Marleen Barth bevestigt dat vandaag, het blijkt ook uit de volgende tweets:

Mona Keizer (nieuw landelijk gezicht van CDA) en nu nog wethouder in Noord-Holland: ‘EKC loopt risico een standaardstap in protocol te worden. Dan gaat het mis. Goed blijven afwegen dus. @Pieterhilhorst’

En er zijn ook vragen op Twitter naar aanleiding van het stuk van Hilhorst over of Eigen Kracht wel écht zoveel goedkoper is, zoals wij ons gisteren ook al afvroegen.

Kinderpsychiater Peter Dijkshoorn: ‘EKC wordt soms ook bij te lichte problemen gedaan, of na zwakke of te late hulp. Dan duur.’

En wat te denken van de kritiek van hoogleraar kinderpsychiatrie en GGZ Robert Vermeiren? Let ook weer op de naïeve reactie van Pieter Hilhorst, hij heeft kennelijk zelfs niet door dat het onderzoek waar hij zijn artikel op baseert bij hem ingestoken is door de lobby. Dat hij wordt gebruikt voor een reclameverhaal:

Robert Vermeiren ‏@RobertVermeiren

@eigenkracht @PDijkshoorn @monakeijzer @pieterhilhorst en wat als mensen niet willen/kunnen of kind stoornis heeft?

Robert Vermeiren ‏@RobertVermeiren

@eigenkracht @pdijkshoorn @monakeijzer @pieterhilhorst Eigen kracht prachtig, helaas nauwelijks onderzocht, geen antwoord op vorige vragen

Pieter Hilhorst ‏@Pieterhilhorst
@RobertVermeiren Ik baseer column toch op onderzoek. Wat bedoel je eigenlijk?

Robert Vermeiren ‏@RobertVermeiren

@Pieterhilhorst betreft een open label onderzoek, toont potentie eigen kracht absoluut, echter (nog) niet dat dit de oplossing is


Maar alle kritiek op Pieter Hilhorst helpt niet, hij gaat door met zich blind te laten gebruiken ondanks de waarschuwingen op Twitter. Want daarna twittert Hilhorst trots (alsof het zijn eigen lobby is, in plaats van dat hij onafhankelijk journalist is):  

Pieter Hilhorst ‏@Pieterhilhorst
Column #VK over Eigen Kracht http://bit.ly/KXyGgm is bijna 1000 x bekeken. Omdat EK geld bespaart (€ 17.000 per gezin) en veel verdriet.

http://www.volkskrant.nl/archief/eigen-kracht-elixer~a3280596/

Het lijkt erop dat Hilhorst, die toch kritische uitzendingen maakte over de jeugdzorg bij Kassa van de VARA, toch niet begrijpt hoe de jeugdzorg in elkaar zit. Hij toont ijdelheid, luistert alleen maar naar de lobby die zijn ijdelheid ongetwijfeld voortdurend streelt, want dat doen spindocters natuurlijk. Pieter Hilhorst en zijn hoofdredactie (die dit soort columns goedkeurt)moeten het boek ‘Gevaarlijk Spel’ van Frank van Vree maar eens heel goed lezen en kritischer en financiëler berichten over de jeugdzorg.  

Pijnlijk voor de Volkskrant, dit soort uitglijders van columnisten. En tot slot voor iedereen die hier meer van wil weten (ook van hoe Eigen Kracht onderdeel is geworden van de jeugdzorg, een module is geworden, in plaats van een tegenkracht en het opkomen voor burgers), kan zijn hart ophalen in het boek ‘Jeugdzorgen’ van René Clarijs over decennia lang jeugdbeleid in Nederland en hoe cynisch de werkelijkheid vaak is. (ondanks de verhalen over de belangen van kinderen, trap er dus niet in journalisten en politici!)

Update 15 september 2015:  http://www.socialevraagstukken.nl/site/2015/08/27/jeugdzorg-kan-nog-terug/

27 augustus 2015

De focus in de jeugdzorg op de eigen kracht van een familie – of netwerkberaad is niet zonder gevaar, met name voor probleemgezinnen. Het is een aanpak die zich eerst maar eens moet bewijzen. Tot die tijd kan de jeugdzorg beter inzetten op het behoud van de inmiddels verworven professionaliteit.

In Nederland draaien families en netwerken steeds vaker op voor de zorg voor hulpbehoevende kinderen, psychiatrische patiënten en ouderen. Dat is een goede ontwikkeling volgens de aanhangers van de ‘eigen kracht’ filosofie, want de inzet van familie- en netwerkberaden biedt kinderen in het gezin meer kansen en veiligheid. Ook zou de rechter minder snel kinderbeschermingsmaatregelen hoeven op te leggen, zou het aantal en de duur van uithuisplaatsingen afnemen en zou er minder inzet van professionele zorg nodig zijn.

Geen empirisch bewijs dat familieberaad werkt

Gezien de positieve effecten vindt Harro Lubrujere, medewerker bij Eigen Kracht Centrale, dat gemeenten meer gebruik moeten maken van de eigen kracht van mensen. Het Christen-Unie Tweede Kamerlid Dik Faber gaat nog een stap verder en wil de gemeenten zelfs wettelijk verplichten, hij heeft op 24 juni in het parlement een voorstel daartoe ingediend.

Maar bestaat er eigenlijk wel empirisch bewijs dat het netwerk- en familieberaad effectief is? Het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Justitie heeft onlangs een analyse gemaakt van het bestaande onderzoek naar de effectiviteit van familie- en netwerkberaden. 

Uit die analyse bleek dat de veelal buitenlandse onderzoeken methodologisch van te lage kwaliteit zijn om een wetenschappelijk gefundeerd antwoord te geven op de effectiviteitsvraag.

Van der Helm en Stams wezen er begin 2014 al op dat dit gebrek aan deugdelijk onderzoek grote risico’s met zich mee brengt, een conclusie die de Kinderombudsman Marc Dullaers recentelijk onderschreef.

Ook de bevindingen van de Monitor Transitie Jeugd doen het ergste vrezen: tot op heden ontving ze 230 klachten over gebrek aan deskundigheid bij ernstige probleemgevallen.

Ook de andere uitkomsten van het WODC-onderzoek geven weinig reden tot optimisme. In tegensteling tot de hoge verwachtingen van de protagonisten van de eigen kracht filosofie blijkt het beroep op familie- en netwerkberaden namelijk eerder tot meer dan minder kindermishandeling en uithuisplaatsingen te leiden. Bovendien wordt op de inzet van professionele hulp noch op de kosten bespaard. Vooral bij de zorg voor kinderen met een lichte verstandelijke beperking is dat evident niet het geval.

Moeizaam opgebouwde deskundigheid dreigt te verdwijnen

In 1849 beklaagde pater Otto Gerhard Heldring zich over zijn ervaring dat bidden en schoonmaken niet hielp bij de zorg voor ‘gevallen meisjes’. Hij noemde hen ‘neurastheen’, waar hij ze beter zwaar getraumatiseerd had kunnen diagnosticeren. Anders dan pater Heldring toen worden maatschappelijk werkers en psychiatrisch verpleegkundigen nu wel goed opgeleid om signalen van kindermishandeling, trauma en andere psychopathologie op te pikken en daar professioneel mee om te gaan. Aan die professionaliseringsslag zijn vele jaren van academisch onderzoek en onderwijsontwikkeling vooraf gegaan.

Met grote schrik hebben wij geconstateerd dat die met veel pijn en moeite opgebouwde deskundigheid onder druk staat door de voortgaande protoprofessionalisering in het sociale domein, de verburgerlijking van de (jeugd)zorg en de keukentafelgesprekken-cultuur. Het WODC-onderzoek ontkracht weliswaar het idee ‘dat mijn buurvrouw dit ook kan’ en dat Hbo-opgeleide professionals niet langer nodig zijn, maar te vrezen valt dat deze constatering geen gehoor zal vinden, omdat de inzet op eigen kracht nu eenmaal gepaard gaat met een grote en reeds ingeboekte bezuiniging.

De inzet van eigen kracht vraagt van een hoge mate van zelfreflectie van de deelnemers, iets wat vooral in probleemgezinnen vaak niet aanwezig is. Vaak kampen deze gezinnen met een gebrek aan motivatie en ontbreekt elke vorm van probleembesef. Daarbovenop is er een strijdigheid van belangen, een ieder-voor-zich-mentaliteit en het ontbreken van structuur. Niet zelden zeggen probleemgezinnen dat ze mee willen doen, maar in de praktijk doen ze dat vervolgens niet. Om de gezinnen daartoe toch over te halen, is veel en deskundige hulp hard nodig. Familieberaad daarentegen doet meer kwaad dan goed.

Kortom, we moeten de verdergaande protoprofessionalisering terugdraaien nu het nog relatief gemakkelijk kan. Om de dichter C.C.S Crone te citeren: ‘hoe verder hij ging, des te langer was zijn terugweg’.

Peer van der Helm is lector aan de Hogeschool Leiden. Nico van Tol is directeur van de cluster Social Work & Toegepaste Psychologie van de Hogeschool Leiden.

            Terug naar Alle artikelen Jeugdzorg Dark horse

C http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.com/2012/04/alle-artikelen-jeugdzorg-dark-horse.html