'Een lange nek en wanten'

 

 Pedagogische speculatie in het omgangsrecht 

 

Recentelijk heeft een moeder een klacht ingediend tegen een pedagoog van de Raad voor de Kinderbescherming, bij het College van Toezicht van de Nederlandse Vereniging van pedagogen en Onderwijskundigen. Zij is inmiddels van alle jeugdzorgbemoeienissen verlost en het College van Toezicht heeft haar klacht gegrond verklaard. Onder het motto ‘gekker kun je het niet verzinnen’, willen wij de lezers van Jeugdzorg Dark horse in kennis stellen van de ‘expertise’ van de Raad, naar aanleiding van de meest wonderlijke interpretaties van een drietal kindertekeningen, waaruit volgens de pedagoog ernstige ontwikkelingsbedreiging, extreme agressie en loyaliteitsconflict zijn af te leiden. 

Beeldvorming in het multidisciplinair team 

De klacht die moeder heeft ingediend is veelomvattend en laat op een heldere manier zien, hoe er een samenhang bestaat tussen de werkwijze van de Raad en de uitkomst van het deelonderzoek (rond de vraag of er voor de omgangsregeling met vader een OTS nodig wordt geacht) zoals dit in opdracht van de rechtbank werd uitgevoerd.  Een sterk punt in de klacht, is het in het juiste perspectief zetten, van de vaak door onderzoekers en gezinsvoogden van BJZ en de Raad gebruikte rechtvaardiging van hun persoonlijke vermoedens en interpretaties, dat ze multidisciplinair werken. Daarmee de indruk wekkend dat de uitkomst van het onderzoek, de mening en deskundigheid van veel meer personen betreft. Terecht staat hierover in de klacht: 

“Degene die de indruk van het kind of de ouders heeft, is wel degene die de beeldvorming over deze personen inbrengt in een multidisciplinair team. Zijn of haar beeldvorming is leidend voor de anderen in dat team.” 

Een hele juiste uitspraak, die naar mijn mening vaker zou mogen worden gebruikt om het functioneren van jeugdbescherming aan de kaak te stellen. Want ook in dit geval was de gedragswetenschapper die ‘bij het onderzoek betrokken was’, niet persoonlijk in contact met het kind of met de ouders (alternatiefstelling art 35 UvB.Wjz) waardoor het wetenschappelijk gehalte van die betrokkenheid van een afgeleide kwaliteit is. 

De voornaamste kritiek die moeder heeft op het onderzoek, is dat de verschillende onderdelen van het onderzoek niet congruent zijn en dat de onderzoekster geprobeerd heeft uit één deel van het onderzoek (de tekeningen) zaken af te leiden die door de andere delen van het onderzoek niet bevestigd worden. De methoden voor onderzoek die door de pedagoge zijn gebruikt, omvatten FRT, ZALC, diagnostisch interview, projectieve vragen en tekeningen. Met name de tekeningen vallen in het geheel uit de toon en stroken niet met de resultaten van de andere onderzoeksmethoden. Moeder beklaagt zich dat de onderzoekster informatie ‘van horen zeggen’ heeft, terwijl de onderzoekster zich verdedigt met het gegeven dat zij geen informantenonderzoek heeft gedaan. Het betreft hier naar alle waarschijnlijkheid uitspraken van de vader van het kind (de enige die overblijft als het niet van moeder zelf afkomstig is) welke door de onderzoekster als feiten worden vermeld, terwijl uit het onderzoek door haar zelf verricht, niets naar voren komt om dit te ondersteunen. Om de informatie, die niet in lijn is met de rest van het onderzoek toch te kunnen gebruiken, kent de onderzoekster een buitenproportionele waarde toe aan de interpretatie (háár interpretatie) van de kindertekeningen. De gronden voor de ontwikkelingsbedreiging, zijn buiten de tekeningen nergens aangegeven en de tekeningen op zich zijn onvoldoende wetenschappelijke basis om  verregaande conclusies aan te verbinden, zoals door de onderzoekster wordt gedaan.  

Er zijn buiten deze voornaamste klacht, nog een aantal onregelmatigheden in de hele procedure waar te nemen, met betrekking tot het ouders niet inlichten of niet laten meebeslissen, en het dreigen met ‘verdergaande maatregelen’, die het geheel de bekende nare smaak in de mond geven. Er wordt de pedagoge door moeder ‘kokervisie’ verweten, en 

‘door haar aannames, haar beeldvorming, haar interpretaties en haar persoonlijke mening heeft ze het kind in gevaar gebracht’. 

Het College van Toezicht van de NVO haalt in haar oordeel enkele passages uit het onderzoek van de pedagoge aan, die bij haar twijfels hebben gegeven aangaande het gehalte van wetenschappelijkheid ervan. Het is bij het lezen van de passages moeilijk om niet te lachen, of zelfs in gieren uit te barsten. De mate van speculatieve pseudowetenschap die de onderzoekster hier aan de dag legt, is zelfs binnen een spiritueel kader van droomduiding nog buitensporig en vergezocht te noemen, maar deze dame durft er in alle ernst mee naar de rechter te stappen om een OTS aan te vragen!

 

Lees en lach je te barsten.

Uit het Raadsonderzoek t.b.v.de omgangsregeling: 

Pag.7 “Kind kiest als dier een wilde papegaai. Moeder is een vlinder. In vergelijking met de andere dieren die worden uitgekozen zijn zij de enige dieren die kunnen vliegen. Een wilde papegaai kan wegvliegen. Dit zou mogelijk kunnen wijzen op bindingsproblemen.” 

Pag.8 “Een lange nek zou er op kunnen duiden dat hij zijn impulsen onder controle probeert te houden met denken….De handen die lijken op wanten, zouden mogelijk ook kunnen wijzen op agressie.” 

“Doordat de ramen opgedeeld zijn in kleine hokjes, straalt het geslotenheid uit. Het ontbreken van een schoorsteen zou mogelijk kunnen wijzen op het gebrek aan interpersoonlijke warmte in zijn eigen huis. Door het tekenen van een zon geeft hij aan belang te hechten aan warmte. Mogelijk terughoudendheid om gevoelens te tonen.” 

“Voor een 8-jarige jongen tekent hij een eenvoudige boom. Dat de wortels niet in de aarde eindigen zou mogelijk kunnen wijzen op een gebrek aan contact met de realiteit en suggereert mogelijk agressie.” 

“De tekening van het poppetje die de baby uit het raam gooit, is uitdagend en morbide. De emotie lijkt zo diep te zitten dat hij het poppetje, in tegenstelling tot de menstekening, eerder op een primitieve manier tekent. De tekening is theatraal en fantasievol.”  

Pag.11 “Het kind toont naar zijn broertje agressieve gevoelens, die in een tekening zelfs shockerend overkomen.” 

Pag.13 “Kind verkeert in een ernstig loyaliteitsconflict. Er is sprake van een emotionele blokkade richting vader. Er is sprake van extreme agressie.”

 

Op onbewust niveau 

Het geheel lijkt op een mislukte Jungiaanse analyse, die in dronken toestand is uitgevoerd. Over haar tekeningenassociaties zegt de pedagoge: ‘Dit zijn thema’s die mogelijk spelen op onbewust niveau’. Het betreft hier dus een dubbele onzekerheid, want niet alleen zijn het mogelijke problemen (die er mogelijk ook niet zijn), ze zijn ook nog eens op onbewust niveau (dus onzichtbaar) waardoor de enige manier om hun bestaan te bewijzen, afhangt van waar de onderzoekster naar op zoek is. Ze worden in feite door de onderzoekster tevoorschijn getoverd, wat mij weer brengt op de Staatssecretaris van VWS die ik wel eens oneerbiedig de ‘toverheks’ van VWS heb genoemd. Hoewel de Staatssecretaris herhaaldelijk vanuit diverse richtingen erop gewezen is dat er vaak niet volgens wetenschappelijke criteria wordt gewerkt door kinderbeschermers, heeft zij met haar beleid niets gedaan om hierin enige verandering aan te brengen. Sterker nog, in haar beleidsbrieven geeft ze grif toe, dat bepaalde methodes (nog) niet wetenschappelijk onderzocht zijn, maar dat dat voor haar nog geen reden is om dat uit ‘ervaringsdeskundigheid’ voortkomend instrumentarium van de jeugdwerkers af te nemen. Het is juist haar bedoeling om jeugdwerkers meer dan ooit op hun eigen ervaring en oordeel te laten vertrouwen, en bij een ‘niet pluisgevoel’ het zekere voor het onzekere te nemen. Nog meer subjectiviteit dus, regelrecht ingaand tegen het verzoek van alle ouders om te doen aan objectieve waarheidsvinding. De jeugdzorgwerker moet nog meer op het eigen gevoel gaan vertrouwen.

 

Nog meer speculatie… 

Hieraan werd al snel gehoor gegeven door de ‘frontlijndeskundigen’ die de mogelijke kindermishandeling op moeten sporen, in de vorm van weer een  speculatief instrument: de ‘Sociocards Original’. Bij deze methode van ‘onderzoek’ die door een voormalig jeugdzorgmedewerker zelf is bedacht, mogen kinderen op school kaarten aanwijzen van mensen en dieren, waarbij de jeugdzorgmedewerker zijn eigen associatie de vrije loop kan laten en mag proberen hier betekenissen in te zien. Zo proberen ze met behulp van een stel kaarten, van maatschappelijk werker te promoveren tot psycholoog, wat ze niet zijn en ook nooit zullen worden.  Hoe leuk en creatief ze ook bezig zijn. Hoeveel schade er aan een gezin kan worden gedaan door losgeslagen speculaties, mag na het lezen van dit artikel duidelijk zijn geworden.

 

Zelfreinigende werking 

Het college van Toezicht oordeelde in de casus van deze moeder dat de pedagoge in strijd had gehandeld met art.24, 25 en 36 van haar beroepscode. Veel belangrijker dan dit oordeel echter, is de vraag hoe deze volkomen speculatieve onzin, opgenomen kon worden in een Raadsrapport, om aan de rechter te worden voorgelegd? Het is op zich al voldoende bewijs dat het toetsingskader waar de jeugdbeschermers graag naar verwijzen, weinig betrouwbaar is. Bij het overbrengen van de ‘diagnostische signalen’ gaat er kennelijk toch wat mis. Wanneer zal de jeugdbescherming nu eens gaan inzetten op echte, hoogwaardige gezondheidszorg voor kinderen, in de vorm van diagnostiek op universitair niveau? Tot nu toe zijn financiële tekorten altijd het argument, waardoor beter onderzoek door gedragswetenschappers wordt  tegengehouden. Alsof alle onterechte OTS-en en UHP’s de belastingbetaler geen klauwen met geld kosten. Als men bij Jeugdzorg en de Raad zo gecharmeerd is van preventie, dan zouden ze een systeem moeten hanteren dat ook preventief werkt tegen onnodige speculatie door gezinsvoogden, en AMK-onderzoekers. De zelfreinigende werking van deze sector, kan best een flinke opwaardering gebruiken. De deskundigen van BJZ en de Raad willen als het goed is zelf ook liever doorverwijzen naar toegesneden hulp, die ouders en kinderen effectief kan ondersteunen. Of blijven we nog langer getrakteerd worden op ‘wilde papegaaien’ en ‘ontbrekende schoorstenen’…?

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/08/psycholoogje-spelen.html

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/08/sociokaarten-en-de-imbecielen-van.html

 

Sven Snijer

Terug naar Alle artikelen Jeugdzorg Dark horse

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.com/2012/04/alle-artikelen-jeugdzorg-dark-horse.html