Telegraaf - maandag 05 oktober 2015, 15:45
Jeugdzorg
omzeilt rechter tegen leegstand
Van onze parlementaire redactie
Den Haag –
Instellingen
voor jeugdzorg omzeilen steeds vaker de rechter wanneer ze een kind willen
opsluiten voor behandeling. Ze doen dit niet in het belang van het kind, maar
omdat ze kampen met financiële problemen.
Dat
constateert de Inspectie Jeugdzorg. Volgens een woordvoerder van de
toezichthouder wordt hiermee het VN Kinderrechtenverdrag geschonden.
Staatssecretaris Van Rijn werd hier eind augustus al voor gewaarschuwd, maar
hij licht nu de Tweede Kamer pas in.
In
de jeugdzorg wordt al enkele jaren op het scherp van de snede gevochten om
omzet. In die strijd wordt niet geschroomd om hulpbehoevenden kinderen op
wachtlijsten te plaatsen om zo meer omzet te kunnen binnenhalen.
Het
overheidsbeleid is er op gericht zo min mogelijk kinderen gedwongen op te
nemen. Omdat dit beleid werkt, kampen instellingen voor jeugdzorg met
overcapaciteit. Om de lege bedden snel te vullen, wordt gezocht naar kinderen
die hulp nodig hebben. Hen wordt opname in een instelling aangeboden,
maar de verplichte gang daarvoor naar de rechter wordt overgeslagen. Die zou
eigenlijk moeten controleren of het terecht is dat een kind opgesloten wordt
voor zijn behandeling.
Bizar
genoeg komen de jeugdzorgbedrijven openlijk uit voor het ondermijnen van de
rechtsgang. „De door de sector genoemde redenen voor deze plaatsingen zijn
voor een belangrijk deel bedrijfseconomisch van aard”, schrijft de Inspectie.
„Door een daling van de vraag naar gesloten jeugdhulp plaatsen dreigt
leegstand, waardoor de continuïteit van instellingen in gevaar kan komen. Met
het opnemen van jongeren zonder machtiging gesloten jeugdhulp kan deze
leegstand volgens de sector voor een deel gecompenseerd worden.”
De
gang van zaken staat in schril contrast met de uitgangspunten van de nieuwe
Jeugdwet, die dit jaar van kracht is geworden. Daarin is juist afgesproken dat
de kinderrechter een veel belangrijkere rol zou krijgen.
„Dit
is een fundamenteel recht van het kind, het is niet niks als je in een
instelling moet worden opgenomen”, zegt een woordvoerder van de Inspectie. Hij
kan niet zeggen in hoeveel gevallen de rechter is overgeslagen.
Geen
plaatsing gesloten jeugdhulp zonder machtiging kinderrechter
De
Inspectie Jeugdzorg acht het onaanvaardbaar dat jongeren zonder een machtiging
gesloten jeugdhulp van de kinderrechter in de gesloten jeugdhulp worden
opgenomen, omdat dit in strijd is met nationaal en internationaal recht. Dit
heeft de inspectie aangegeven in een signalement gericht aan de
staatssecretaris van VWS. De inspectie verzoekt de staatssecretaris met klem om
aan deze situatie een einde te maken.
Wanneer
een jongere kampt met ernstige opgroei- en opvoedproblemen is soms een zware en
intensieve vorm van jeugdhulp met verblijf nodig. Om te voorkomen dat de
jongere zich aan deze jeugdhulp onttrekt of daaraan door anderen wordt
onttrokken, kan gesloten jeugdhulp worden ingezet. Een jongere kan deze vorm
van gespecialiseerde jeugdhulp alleen ontvangen met een machtiging gesloten jeugdhulp
van de kinderrechter, ook als hij of zijn ouders instemmen met het verblijf of
er zelf om verzoeken. In de gesloten jeugdhulp worden de vrijheden van de
jongere ingeperkt. Vandaar dat dit met de nodige juridische waarborgen is
omkleed in zowel nationale wetgeving als in het Internationaal Verdrag voor de
Rechten van het Kind.
Plaatsingen zonder
machtiging
De Inspectie Jeugdzorg constateert dat instellingen voor gesloten jeugdhulp in toenemende mate jongeren opnemen zonder dat de kinderrechter hiertoe een machtiging gesloten jeugdhulp heeft afgegeven. De inspectie acht dit onaanvaardbaar, omdat dit in strijd is met nationaal en internationaal recht. Wanneer jongeren zonder een rechterlijke toets gesloten worden opgenomen schaadt dat hun rechtspositie in belangrijke mate.
Als
reden noemen instellingen onder meer dat het voor jongeren goed is om de
overgang van gesloten naar open jeugdhulp geleidelijk te laten verlopen. De
inspectie is hiervan ook voorstander, maar geeft aan dat in zo’n situatie een
jongere met een machtiging gewoon in de open jeugdhulp mag verblijven. Dit
signalement gaat expliciet over jongeren die zonder machtiging – al dan niet in
vrijwillig kader - in de gesloten jeugdhulp verblijven.
Maatregelen en
vervolg
De inspectie heeft de sector het afgelopen half jaar gevraagd om met een gezamenlijk voorstel te komen voor verantwoorde jeugdhulp. Dit is de sector niet gelukt. Vandaar dat de inspectie zich nu tot de staatssecretaris van VWS richt met het klemmende verzoek om een einde te maken aan deze onwenselijke situatie en maatregelen te nemen die ertoe leiden dat instellingen voor gesloten jeugdhulp uitsluitend jongeren opnemen met een machtiging gesloten jeugdzorg van de kinderrechter.
De
inspectie is voornemens om vanaf 1 januari 2016 hierop te handhaven. Dit geeft
de betrokken instellingen tot deze datum de gelegenheid om voor jongeren die
zonder machtiging in de gesloten jeugdhulp zijn geplaatst een alternatieve plek
te vinden dan wel een voorstel te formuleren voor verantwoorde jeugdhulp,
bijvoorbeeld wanneer het gaat om jongeren die zonder een dergelijke machtiging
geplaatst worden op de school behorend bij de instelling voor gesloten
jeugdhulp. Direct overgaan tot handhaving is volgens de inspectie niet in het
belang van de betreffende jongeren.
PDF-document: https://www.inspectiejeugdzorg.nl/documenten/Signalement%20van%20de%20Inspectie%20Jeugdzorg%20over%20gesloten%20jeugdhulp.pdf
Verklaring van Jeugdzorg Nederland: http://www.jeugdzorgnederland.nl/nieuws/nieuws/gesloten-jeugdzorg-altijd-via-kinderrechter/
Op 28 juli 2014 waarschuwde Defence for Children voor te weinig waarborgen voor een machtiging gesloten plaatsing
Waarborgen
voorwaardelijke machtiging gesloten jeugdhulp schieten te kort
28 juli 2014
De
nieuwe Jeugdwet, die per 1 januari 2015 ingaat, maakt het mogelijk om in
bepaalde gevallen minderjarigen op te sluiten in de gesloten jeugdzorg zonder
tussenkomst van de rechter. Defence for Children heeft in haar advies
op het conceptwetsvoorstel voor de nieuwe Jeugdwet gewezen op deze
kinderrechtenschending en de aanbeveling gedaan het wetsvoorstel op dit punt
aan te passen en dit bij herhaling onder de aandacht gebracht. Deze aanbeveling
blijkt niet te zijn opgevolgd.
Voorwaardelijke
machtiging gesloten jeugdzorg
Met
de Jeugdwet wordt een geheel nieuwe machtiging uithuisplaatsing geïntroduceerd:
de voorwaardelijke machtiging gesloten jeugdzorg. Deze machtiging kan worden
verleend indien de kinderrechter van oordeel is dat de verlening van jeugdhulp
noodzakelijk is in verband met ernstige opgroei- of opvoedproblemen die de
ontwikkeling naar volwassenheid ernstig belemmeren, en de ernstige belemmering
buiten de gesloten jeugdzorg slechts door het stellen en naleven van
voorwaarden kan worden afgewend (artikel 6.1.4 Jeugdwet). De
jeugdhulpaanbieder (lees: de instelling voor gesloten jeugdzorg) ziet erop toe
dat de voorwaarden worden nageleefd. Houdt de minderjarige zich niet aan de
voorwaarden of blijkt de problematiek toch te zwaar te zijn om buiten de
instelling te kunnen behandelen, dan kan de jeugdhulpaanbieder besluiten de
minderjarige alsnog op te nemen in de instelling (artikel 6.1.6 Jeugdwet). Een
rechterlijke toets is hierbij niet vereist!
Ongeldig
verklaren
De
overheid vindt echter dat de voorwaardelijke machtiging niet in strijd is met
het internationale recht. Volgens de overheid is het feit dat een rechter de
voorwaardelijke machtiging uitspreekt genoeg. De minderjarige kan tegen de
plaatsing opkomen bij de kinderrechter wat de invoering van een rechterlijke
toets vooraf overbodig maakt, aldus staatsecretaris Teeven van Veiligheid en
Justitie tijdens het Kamerdebat in februari 2014. Dit betekent echter wel dat
een minderjarige in afwachting van de beslissing van de rechter tot drie weken
in een gesloten jeugdzorginstelling moet verblijven.
Vrijheidsbeneming
Een
besluit over de tenuitvoerlegging van de voorwaardelijke machtiging is een
besluit over vrijheidsbeneming. Een beslissing over vrijheidsbeneming moet
worden genomen door een rechter (artikel 5 EVRM) of een andere bevoegde,
onafhankelijke en onpartijdige autoriteit (artikel 37 sub d IVRK).
Vrijheidsbeneming zonder tussenkomst van de rechter is dus in strijd met het
VN-Kinderrechtenverdrag en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.
De beslissing om een minderjarige, waarvoor een voorlopige machtiging gesloten jeugdzorg is verleend, alsnog op te nemen in de instelling voor gesloten jeugdzorg, mag naar de mening van Defence for Children niet door de jeugdhulpaanbieder worden genomen. De jeugdhulpaanbieder is niet onafhankelijk en onpartijdig. Dat de minderjarige achteraf de zaak kan voorleggen aan de kinderrechter doet daar niets aan af. De vrijheidsbeneming heeft dan immers al plaatsgevonden.
De beslissing om een minderjarige, waarvoor een voorlopige machtiging gesloten jeugdzorg is verleend, alsnog op te nemen in de instelling voor gesloten jeugdzorg, mag naar de mening van Defence for Children niet door de jeugdhulpaanbieder worden genomen. De jeugdhulpaanbieder is niet onafhankelijk en onpartijdig. Dat de minderjarige achteraf de zaak kan voorleggen aan de kinderrechter doet daar niets aan af. De vrijheidsbeneming heeft dan immers al plaatsgevonden.
Meer
informatie
Lees
hier de samenvatting van het advies
van Defence for Children op het conceptwetsvoorstel voor de nieuwe Jeugdwet.
Klik hier voor het artikel in het NRC Handelsblad, 'Kind straks te makkelijk uit huis geplaatst.', d.d. 18 juni 2014. (betaalde content)
In magazine Right!, tijdschrift voor de rechten van het kind, d.d. juni 2014 staat een artikel hierover. Klik hier voor meer informatie over de Right!.
Klik hier voor het artikel in het NRC Handelsblad, 'Kind straks te makkelijk uit huis geplaatst.', d.d. 18 juni 2014. (betaalde content)
In magazine Right!, tijdschrift voor de rechten van het kind, d.d. juni 2014 staat een artikel hierover. Klik hier voor meer informatie over de Right!.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten