De belevenissen van een kind in de Jeugdzorg

http://www.dominiquedegraaff.nl/jeugd/

Het probleem is dat er binnen instellingen als Bureau Jeugdzorg (en alle door het hele land uitgezaaide je-weet-wel's daarvan) een bedrijfscultuur heerst. Er wordt zoveel mogelijk gebruik gemaakt van dure woorden. In spraak en op papier. Lees ze met een hete aardappel in uw keel.

Ik ben zelf vanaf mijn derde tot mijn achttiende onder toezicht gesteld. Het eerste deel (drie tot dertien jaar) bij het Leger Des Heils (AJL) en de laatste vijf jaar bij Bureau Jeugdzorg Amsterdam (BJAA).

Bureau Jeugdzorg was een hel

Om het kort samen te vatten: Het Leger Des Heils ging nog wel tot rond mijn negende. Bureau Jeugdzorg Amsterdam was echt een hel. Mijn gezinsvoogd was een vrouw. Vanaf mijn dertiende had ik haar. Zij zag mij niet als een kind, maar als een irritant wezentje waar constant oorlog mee gevoerd moest worden. Vanuit mijn kant was er totaal geen sprake van 'oorlog'. Maar zij zette alles op alles om mij in een verkeerd daglicht te zetten. Incidenten werden gigantisch groot uitgemeten. Goede ontwikkelingen achterwege gelaten. Ik stal niet. Ik sloopte niet. Ik rookte niet. Ik blowde niet. Ik gebruikte volstrekt geen drugs. Ik dronk niet. Ik zat op voetbal en op een computerclubje. Ik was een jongen met een rustig karakter. Niet opvliegend, totaal niet agressief, juist behulpzaam, zorgzaam. Ik deed geen 'verkeerde' dingen en ging gewoon naar school.

Maar werkelijk alle plaatsingen (en dat zijn er echt heel erg veel) zijn fout gegaan. Overal waar ik kwam te wonen werd ik óf mishandeld, óf misbruikt, óf scheidden de pleegouders 'óf was het een observatiecentrum (en dus niet voor langdurig wonen), óf werd er gewerkt aan terugkeer naar huis (maar bleek dat dat niet mogelijk was en moest ik dus na twee jaar weer weg) enz. enz. Geen enkele plaatsing is goed verlopen. Vanaf mijn derde dus! Geen enkele plaatsing was 'langdurig'.

Echtscheiding van de pleegouders

Tussen mijn vijfde en tiende jaar woonde ik in Drenthe in een pleeggezin. Het eerste jaar (toen ik zes jaar was) scheidden de pleegouders. Dat ging niet zonder slag of stoot. Dat ging namelijk met geweld en ik heb daar nog wel een aantal indrukwekkende herinneringen aan overgehouden. Pleegmoeder had namelijk een affaire met de bouwvakker die het huis aan het verbouwen was.

Desalniettemin werden ik en mijn broertje en zusje meegenomen door haar en ging ze als alleenstaande met vier kinderen (ze had ook nog een eigen dochter) aan de andere kant van het dorp wonen. Ik vond het toen al een beetje vreemd want vier kinderen en 1 vrouw...? Maar goed, ik was nog maar zes. Dat ging een aantal jaar redelijk, maar ze gaf in het laatste jaar (toen ik negen was) aan dat het niet langer ging. De opvoeding zou te zwaar zijn. Vier kinderen in haar eentje was toch wat te hoog gegrepen. Ik was natuurlijk het (eerste) kind van de rekening. Binnen een paar maanden werd besloten dat ik naar mijn echte vader zou gaan. Van Drenthe naar Diemen. Nogal een cultuur omslag. Zeker als je al een jaar of vijf in hetzelfde dorp woont.

Terugplaatsing bij verdachte vader

Hoewel aan alle kanten het signaal werd afgegeven dat het absoluut niet bevorderlijk voor mij zou zijn om mij terug te plaatsen bij mijn vader werd dit door de kinderrechter destijds alsnog doorgezet. Wetende dat mijn vader toen al maar liefst vier keer in verband was gebracht met seksuele incidenten met kinderen waaronder ik zelf. Daar bestaat zelfs een aangifte van. Toch besloot de kinderrechter mij bij mijn vader te plaatsen. Ik snap echt niet waarom dit is gebeurd.

Goed, nu woonde ik dus bij mijn vader en zijn vriendin met twee kinderen van ongeveer dezelfde leeftijd in huis. In het begin ging het redelijk, maar er miste gewoon onwijs veel structuur. Een kind van tien heeft het regelmatig nodig dat je het tot de orde roept. Dat je het kind naar de badkamer stuurt om tanden te poetsen, etc. Dat gebeurde totaal niet. School ging (godzijdank) wel goed. Ik zat op de Ark in Diemen. Een uitstekende school.

Weggelopen

Na een aantal maanden (juni 1995) ben ik weggelopen van huis, omdat ik vond dat mijn vader niet voor mij kon zorgen. Op advies van de basisschool waar ik toen op zat ben ik na schooltijd naar de politie gegaan. Ik hoor mijn vader nog schreeuwen aan de balie bij de politie. Ik werd pas om 01:00 uur 's nachts afgeleverd bij een crisisopvang in de Bijlmer.

Ik had al eerder aangegeven dat het niet ging. Enkele maanden eerder had ik de kindertelefoon gebeld. Maar die deden niets. Meteen daarna belde ik met een telefoonkaart naar mijn gezinsvoogd in Groningen. (Ik woonde toen in Diemen). Ik zei toen letterlijk "Mijn vader kan niet voor mij zorgen, wat gaan jullie daar aan doen?". Er was totaal geen structuur in huis. Geen zakgeld, geen bedtijden of zo. Een kind van tien heeft dat nodig, toch?

Ik kwam dus op het crisisopvang terecht en bleef daar 12 weken wonen. Ik heb heel veel verdriet gehad in die crisisopvang, omdat ik in principe helemaal alleen was. De enige die ik kende en in de buurt woonde was dus mijn vader, maar dat had ik nu natuurlijk verknald door weg te lopen. Ik zat echt in een tweedeling qua gedachten. Geloof me, alles is beter dan in zo'n crisishuis zitten.

Ik gaf op gegeven moment aan dat ik wel weer naar huis wilde. Maar dat was wel door gebrek aan beter. Mijn broertje en zusje had ik toen ook al een tijd niet meer gezien. Net als de rest daar in Drenthe. Ik werd op gegeven moment overgeplaatst naar een kindertehuis enkele straten verderop. De bedoeling was dat er vanuit daar gewerkt zou worden aan de terugkeer naar huis.

Men vond dat het aan mij lag

Vanaf dat moment keerde de jeugdzorg zich tegen mij. Net als mijn vader, die vond dat het aan mij lag. Maar ik was weggelopen, omdat er niet goed voor mij werd gezorgd. Verwaarlozing. De politie was het zelfs met mij mee eens gezien wat er allemaal boven tafel kwam en mijn school ondersteunde mij ook. En toch, toch lag het ineens aan mij. Er werd een plan opgesteld. Ik moest aan mijn 'gedrag' werken, etc. Aan mijn gedrag werken? Ze kenden mij niet eens. En na een paar weken kreeg ik al het eerste 'compliment'. Zo'n compliment kwam dan van een van de begeleiders die vond dat ik er eigenlijk helemaal niet thuis hoorde. Twee jaar later gaf mijn vader aan dat het nooit de bedoeling is geweest om mij terug te laten keren naar huis. Ik had dat al aangevoeld want hij liet mij al vaker vallen. Ik besloot dat ik geen contact meer met hem wilde. Het bracht toch alleen maar verwarring.

Twee maanden na dat gesprek escaleerde het op de groep. Ik zat er samen met een meisje waar ik het heel goed mee kon vinden. We hadden de groep 'op stelten' gezet. De begeleiders gaven aan dat er in dat huis verder geen perspectief meer zou zijn omdat er gewerkt moest worden aan terugkeer naar huis. Nu dat van de baan was werd er een vervolgplek voor mij gezocht. Maar dat wilde ik helemaal niet. Ik wilde gewoon blijven waar ik was. Maar zo zit de jeugdzorg in elkaar. Pas je niet in het plaatje: Oprotten!

En dat is de reden waarom het op gegeven moment geëscaleerd is. Ik had samen met dat meisje de groep op stelten gezet (wat banken verschoven voor de leidingkamer). De volgende dag, vrijdag 29 augustus 1997, de eerste week van de middelbare school (brugklas!) kwam ik terug fietsen. Ik had al zo'n pest aan de school omdat ik de basisschool miste. Maar ja.

Naar blinde, schizofrene moeder

Er stond ineens een auto voor de deur. De auto van mijn gezinsvoogd. Ik liep naar binnen om te kijken wat er aan de hand was. Zit ze daar in de leidingkamer met een paar begeleiders. 

Ik werd erbij geroepen met de rugtas nog op mijn rug. Ik werd geschorst. Er was geen plek meer voor mij. Ik moest direct naar de auto en weg. Dat wilde ik niet maar ik werd dus hardhandig in die auto gedrukt. Geen tijd voor afscheid. Vreselijk die herinnering.

Ik weet nog goed dat mijn vriendinnetje nog huilend achter de auto aanrende. Het ging zo snel. Dit was echt nog geen vijf minuten en echt typisch in de 'jeugdzorg'. Het is nu 16 jaar geleden, maar voor mij is het nog zo vers. Nu denk ik; ik had die auto niet in moeten gaan. Ik had naar boven moeten gaan. Wat had ik kunnen doen?

Ik werd de stad uitgereden (Leiden) en werd bij mijn blinde, schizofrene moeder geplaatst. Met alle respect, maar ik had haar pas twee keer gezien in 10 jaar. Waarom bij haar? En waarom zo ver weg? Het hele weekend heb ik daar gehuild en gebeld naar het kindertehuis en gesmeekt of ik terug mocht. Maar het mocht niet.

Misbruikt door pleegvader

Die maandag belde mijn gezinsvoogd dat ik moest stoppen en dat ik zou worden opgehaald. Ik was bang en heb toen maar de benen genomen. Ik heb zwart gereden met de trein naar Amsterdam en ben toen naar de middelbare school gegaan van dat meisje. Ik heb de hele middag daar gewacht in de hoop dat ik haar zou zien. En dag gebeurde. Ik heb haar zien fietsen maar ik durfde niets te doen. Ik was bang dat 'ze' erachter zouden komen en dat ik dan opgesloten zou worden of zo. Ik kan niet alles schrijven hier.

Dit is het begin van de laatste vijf jaar en in die vijf jaar ben ik misbruikt door een pleegvader, heb ik gezworven op Schiphol,  heb ik mijn eigen plekken geregeld (internaat en later een pleeggezin). Helaas was dat internaat voor observatie, maar omdat ik een goede indruk had achtergelaten op hun school mocht ik er wonen. Dit heb ik door het schrijven van een eigen brief zelf geregeld. Ik was toen dus dertien!

Toen ik vijftien was moest ik daar weg omdat het eigenlijk een observatiecentrum was voor maximaal 6 maanden (en ik zat er dus al 2 jaar). Ik wilde niet weg. Het internaat bood mij op de valreep nog een overplaatsing naar een ander (nieuw opgestart) paviljoen aan, maar dat ging op het laatste moment niet door omdat ze vonden dat ik 'te slim' was om daar te gaan wonen.

Weer alles achter laten

Daar koop ik niets voor. Gevolg: Ik wilde niet naar een vervolgplek (compleet andere stad, 60km verderop). Ik wilde niet wéér verhuizen. Dit internaat was al een verhuizing van Amsterdam naar Doorn… en nu moest ik wéér weg. Dat wilde ik perse niet.

Op de dag dat ik daar zou worden uitgeschreven kwam de nieuwe jongen al en moest ik mijn (zijn nieuwe) kamer dus leegmaken. Ik heb alles in de schuur gezet en toen werd ik buiten de deur gezet. Ik kreeg een blank treinkaartje mee en dat was het. Weer twee jaar ergens gewoond en van alles opgebouwd om wéér alles te moeten laten gaan.

Dit is hoe jeugdzorg werkt. Dat gedoe tussen ouders en jeugdzorg is nog maar het topje van de ijsberg. Voor kinderen die in die molen zitten is het ook geen pretje.

Dominique de Graaff

http://www.dominiquedegraaff.nl/jeugd/