NJI weer betrokken bij kwakzalverij

Eerdere schandalen 

Met het aanprijzen van cursussen voor  ‘waarheidsvinding en leugenherkenning’ bij Mindprofit, lijkt het Nederlands Jeugdinstituut zich de zoveelste buil te vallen, na eerdere schandalen van het promoten van de dubieuze Liliane Poppenvilla’s voor vroegsignalering op scholen en het niet controleren van de onderzoeken naar de effectiviteit van de Tripple-P methode, die voor het grootste deel waren uitgevoerd door onderzoekers die banden bleken te hebben met het Australische bedrijf achter Tripple P.  

Ook over de Poppenvilla’s had men bij het NJI niet nagedacht. Een voormalig medewerkster van AMK/Jeugdzorg Adviesbedrijf Van Montfoort, die later voor het NJI ging werken, kreeg volop de ruimte om haar initiatief voor vroegsignalering aan de hand van Poppenvilla’s te ontplooien, vanuit haar thuisbasis Almere. Nieuws over de Poppenvilla, zoals over de uitreiking ervan aan een ‘modelschool vroegsignalering’ werd direct overgenomen op de website van het NJI op 14 februari 2011. (De website van de Poppenvilla fabrikant citeerde op haar beurt quotes van het NJI in relatie met de meldcode). Toen de Poppenvilla’s in opspraak raakten door publicaties op Jeugdzorg Dark horse en Ouders Online en als gevolg daarvan  het netwerk PO – van de Samenwerkingsverbanden WSNS besloot het hele project te schrappen, nam het NJI opeens afstand van dit initiatief.  

Geloofwaardigheid te grabbel 

De geloofwaardigheid van dit kennisinstituut wordt nog verder aangetast door het aanbieden van leugentrainingen voor jeugdzorgmedewerkers. Het mag een schandaal genoemd worden, dat een kennisinstituut zomaar meegaat in een psychologische hype, waarvoor elke degelijke wetenschappelijke basis ontbreekt. De overheid leunt zwaar op de inzichten en adviezen van het NJI en zoals hier voor de zoveelste maal blijkt, ten onrechte.  

Wie achter de muur van enthousiasme en blind geloof op zoek gaat naar kritische geluiden omtrent de ‘micro expressies’ die de basis vormen van het lespakket van Mindprofit, komt artikelen tegen zoals die van Ewout Meijer van Forensische Psychologie Blog (leugenacademie 1 en 2), Sophie Derkzen (Vrij Nederland) Ronald Veldhuizen (Kennislink.nl) en Lisa Feldman Barrett van de Northeastern University in Boston. 

Belangrijke kritiek op de methode 

1 Geen publicaties De methode voor het opsporen van de zes basisemoties, de zogenaamd ‘aangeboren gelaatsuitdrukkingen’ (verrassing, blijdschap, verdriet, angst, woede, walging) is voor het eerst gepubliceerd  door Paul Ekman in het tijdschrift Science in 1969, maar door nuancering van zijn ideeën uit wetenschappelijke hoek, is de grondlegger ervan zijn focus gaan verleggen naar de micro-expressies in het gezicht. Hiervan heeft hij echter nooit enige wetenschappelijke publicatie laten verschijnen, zodat andere onderzoekers zijn beweringen niet kunnen controleren. 

2 Context Het blijkt dat mensen ook niet altijd hetzelfde gezicht trekken bij angst of blijheid. Bij een gelijke emotie kunnen we verschillende gezichtsuitdrukkingen laten zien. Voor het bepalen van de heersende emotie, is bij dit verschil vooral de context van belang. Heel duidelijk is hierbij het voorbeeld van de gelaatsuitdrukking van de Amerikaanse senator Jim Webb, die op het oog een agressieve gelaatsuitdrukking laat zien, terwijl hij in werkelijkheid heel blij is (vermoedelijk met een verkiezingsoverwinning).  

3 Lichaamstaal Uit onderzoek van de Universiteit van Tilburg blijkt dat lichaamstaal net zo belangrijk is voor onze emoties als gelaatsuitdrukkingen en dat ze elkaar bovendien kunnen tegenspreken. Zonder context kunnen gelaatsuitdrukkingen verkeerd worden ingeschat. Volgens Barrett is er een enorme variatie in wat we met ons lichaam en gezicht tot uitdrukking kunnen brengen. 

4 Culturele bepaaldheid Bij talloze onderzoeken en proefnemingen in echte situaties, zoals bij vliegveldcontroles in de VS, maar ook met primitieve stammen in Nieuw Guinea, werd gezocht naar universele emotionele uitdrukkingen in het menselijk gezicht. De resultaten variëren erg. Het blijft de vraag hoeveel van de getoonde emoties aangeboren is en hoeveel ervan cultureel is bepaald. 

De jeugdzorgwerker in zijn element

Nu het na alle onderzoeken sinds de jaren zeventig, nog altijd niet duidelijk is of er wel met voldoende zekerheid kan worden vastgesteld of een bepaalde gelaatsuitdrukking (of combinatie van uitdrukkingen) een specifieke betekenis heeft, of dat de interne gevoelslading niet overeenstemt met de waargenomen signalen, door de complexe onderlinge verhouding, of door de culturele bepaaldheid van het vertoonde gedrag, is het een zorgwekkend vooruitzicht dat hiermee straks ook gezinsvoogden en AMK-onderzoekers aan de slag gaan. Deze pseudo-wetenschap zal erin gaan als zoete koek, als zij door het NJI wordt aangeprezen.

Het zal wel te gemakkelijk zijn, als ik zeg dat veel vermoedelijke  onwaarheden eenvoudig te verifiëren zijn, door contact op te nemen met mensen en instanties die over controleerbare feiten beschikken, om na te gaan of vader of moeder de waarheid spreekt, als hierover twijfel bestaat. Het is natuurlijk veel spannender om zelf allemaal dingen te gaan aflezen aan iemands gezicht, want dan voel je je een beetje zo’n detective-achtige figuur als in de serie ‘Lie to me’. Het voornaamste karakter in die serie geldt als een expert in menselijke emoties en hij houdt zich er al zijn hele leven mee bezig. Zelfs hij maakt nog fouten en leert regelmatig uit de context van de situatie, dat er toch meer achter een gezicht schuil gaat dan de eerste gelaatsuitdrukkingen doen vermoeden.  

Hoe lang zullen de jeugdzorgmedewerkers trainen met deze methode, voordat ze het gaan toepassen op ouders en als ‘zorgwekkende signalen/vermoedelijke leugens’ gaan weergeven in AMK of –Raadsrapporten, die tot het achttiende jaar van het kind ongewijzigd blijven? Gefeliciteerd NJI, met deze verrijking van het speculatieve instrumentarium van jeugdzorgwerkers. Het zal een grote hoeveelheid gedwongen maatregelen opleveren. En kijk eens goed naar mijn gezicht… 

Ben ik boos, of een beetje teleurgesteld?

Sven Snijer 

1 maart 2013 Leugenexpert‏@Leugenexpert

15 mrt. training in waarheidsvinding en leugenherkenning voor #jeugdzorg #ggz 10 PE http://bit.ly/VzoEbv #bamw

28 februari 2013 Leugenexpert‏@Leugenexpert

Vanaf nu zijn onze trainingen ook zichtbaar bij @hetnji http://bit.ly/XER56F #jeugdzorg kan gaan trainen in #waarheidsvinding 

Geretweet door Sven Snijer

Het NJI lijkt de schoen die zij past aangetrokken te hebben:

4 maart 2013:

		NederlandsJeugdinst.
		@HetNJi
@DarkJeugdzorg Het NJi verzamelt en toont een overzicht van beschikbare trainingen. Wij beoordelen deze niet zelf. 1/2 NederlandsJeugdinst. @HetNJi @DarkJeugdzorg Dat ligt bij de beroepsregisters. Voor ons dan ook een goed argument om dit wel zelf ter hand te gaan nemen. 2/2

De ‘opleiding’ is:

Geaccrediteerd door:
Beroepsregister van Agogisch en Maatschappelijk werkers (BAMw)https://www.pe-online.org/public/index.aspx?toCourseID=139334&pid=189

http://www.bamw.nl/

Beroepsregister Agogisch en Maatschappelijk werkers (BAMw)

Het Beroepsregister van Agogisch en Maatschappelijk Werkers/BAMw is hét kwaliteitskeurmerk dat cliënten helpt professionals te onderscheiden. Het BAMw toetst of de geregistreerde zich aantoonbaar schoolt, competenties onderhoudt en continu bij blijft op zijn of haar vakgebied. Met het keurmerk BAMw profileren professionals zich binnen hun werksector.

Kennnislink:

http://www.kennislink.nl/publicaties/gezichten-liegen-nooit-of-wel

Forensisch Psychologische blog:

http://fpblog.nl/2011/02/04/de-leugenacademie/

http://fpblog.nl/2012/09/12/de-leugenacademie-2/ 

Sophie Derkzen:

http://sophiederkzen.nl/verschenen-in-vrij-nederland/de-firma-leugen-bedrog/

Mindprofit en het NJI:

http://www.mindprofit.nl/Mindprofit/start.html

http://www.nji.nl/smartsite.dws?id=117102&recordnr=2763&toon=detail&setembed= 

Over de Poppenvilla:

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/10/meer-nieuws-over-de-poppenvilla.html

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/10/kindermishandelingspoppenhuis-baart.html

http://jeugdzorg-darkhorse.blogspot.nl/2012/11/exit-poppenvilla-maar-de-meldcode.html